Collected Writings (in blogs and the media) on Greek American history and historiography

I have now collected my writings in my blog and the media (2007-2024)
on the subject of Greek American history and historiography (36918 words) ––

https://www.academia.edu/127422937/Greek_America_History_Historiography 

[see Table of Contents below]

Greek America
History and Historiography
Writings in Blogs and the Media
(2007-2024)
Yiorgos Anagnostou ©

The writings in this collection sprang from several intertwined desires, intellectual and affective. Deep feeling, while thinking about or experiencing particular Greek American realities, was one driving force. Another was the need to keep public memory alive about events not recognized as broadly as their significance requires. Also at work was an aspect of the research process––presenting knowledge left out from publication in the interest of space. Occasionally, a piece derived from research undertaken for work on a peer-reviewed project. This found its way into my blogs, which explains the long, article-like feel of some of the entries. In a few cases, let me note, I incorporated sections of my academic publications into blogs in my wish to bring the research closer to the broader public.

This collection documents an aspect of my writing life amidst major writing commitments––articles, book chapters, essays, editorials, book reviews, poems as well as blogs published in Ergon: Greek/American & Diaspora Arts and Letters, which are not included in this corpus.

Several of the writings featured here were meant as interventions in unfolding public conversations, produced in circumstances associated with intense, often overwhelming, work schedules. This urgency compromised, to some extent, the depth and range of my thinking as well as the degree of narrative expressiveness necessary for evoking complexity. This has been a relative drawback, but a price I was willing to pay in exchange for my intellectual contribution on issues that mattered to me.

The bulk of the writings were initially published in my blog Immigrations–Ethnicities–Racial Situations: Writings about Difference and Contact Zones (I-E-RS) (https://immigrations-ethnicities-racial.blogspot.com/), a venue which was founded in 2010. Some comprise book reviews and essays published in the media––Greek and Greek American mostly; I also include a Greek Australian example.
I would like to take the opportunity and express my debt to Kostis Kourelis given that my venturing into blogging was greatly inspired by his Objects-Buildings-Situations (https://kourelis.blogspot.com/), an initiative I admired for its eloquence and substance. The term “situations,” a borrowing in the title of I-E-RS, speaks to this affinity.

In I-E-RS, readers will also find entries pertaining to popular culture, including film, literature, Greek American studies, the politics of diaspora. I plan to compile and make this facet of my work available later in 2025.

Table of Contents

The Helen Zeese Papanikolas Papers (1954-2009):
Entering a Greek/American Archive

Why Support Greek American Archives? [Greek Cultural Resources, Meletios Pouliopoulos]

Making the Archive, Animating It

Our Responsibility in Representing Greek American History and Why it Matters
[African Americans and Greek Americans]

Immigrant Adaptations: Reflections

Greek Americans and African Americans in Conflict and Solidarity
[Review of George Pelecanos’ The Turnaround]

Explaining Immigrant Mobility: Do not Neglect the Race Factor 

[Review of Larry Odzak's Demetrios is Now Jimmy: Greek Immigrants in the Southern United States, 1895-1965].

Intra-Greek Conflicts in New York City

Migrant Letters as Agents for Rethinking Greek Migrant Historiography?

“When Greeks and Turks Met”: Cultures in Dialogue, Nationalisms in Conflict 

[Review of Demetra Vaka's The Unveiled Ladies of Istanbul (Stamboul)]

Empowering Greek American Women
[Review of Constance Callinicos’ American Aphrodite: Growing Up Female in Greek America]

Women in early Greek America – Ελληνοαμερικανίδες:
Μεταξύ Παράδοσης και Νεωτερικότητας

Immigrant Women’s Culture and the Ethic of Empathy
[Helen Papanikolas]

The Journeys of an Immigrant Woman: A Quest for Home
[Helen Papanikolas]

Greek American Histories, Popular and Scholarly

Migrant Spaces Encounters: Autobiographical, Introduction

Migrant Spaces Encounters: Reading Aspects of Greek Migrant History_A Structure of Feeling
[Helen Papanikolas]

Lindsay Hand's Paintings _ “Remembering the Ludlow Massacre” (2014)

Revisiting Ludlow: Its Enduring Legacy

Louis Tikas: Cretan and Greek Identities in Poetry and History

On the Causes of the Castle Gate Mine Disaster (1924): Human Life, Science, Government, Industrial Capitalism, and the Law

The Responsibility of Remembering the Castle Gate Mine Disaster (1924)

Το Χρέος της Μνήμης
[Τhe Castle Gate Mine Disaster]

Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης: Αγώνας για Ιδεολογική Επικράτηση––Ανταγωνισμός μεταξύ Κοσμικής και Θρησκευτικής Προσέγγισης
[Βιβλιοκριτική του «Σάρκα και Οστά της Μακρινής Πατρίδας: Η ιστορία της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας από την ίδρυσή της μέχρι το 1972» (Γεωργία Χαρπαντίδου)]

Η Αμερική ως Κάτοπτρο
[Βιβλιοκριτική του «Το όραμα των Ελλήνων για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής: Από την Ελληνική Επανάσταση έως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο» (Κωνσταντίνος Διώγος)]

A Posthumous Letter to Dan Georgakas

February 1, 2025

Yiorgos Anagnostou
Ohio State University

Facebook’s praise culture

Witnessing the super applause at play, thunderous clapping elevating average value at a triumphant pedestal; showering with petals the illusion of super achievement.

 
Thinking how deeply damaging this is for a cultural field, an academic project. Cheers from a variety of angles working in tandem to blanket weak assumptions, blind spots, limitations. The weight of interests lowering expectations, compromising critical reflection, crashing the bar low. A ritual massacre hailed as a triumph in fb’s colosseum…

 

Ergon Publications 2024 (at a glance)

This year Ergon continued its multifaceted work, with an emphasis on contributing to ongoing conversations about the Greek diaspora and State politics, historical memory, and diasporas as political communities. You can also find below the research profiles of the next generation scholars of diaspora studies.

Visit us –– Read us!
(with many thanks to our editors and contributors)

Next Generation Diaspora Studies Scholars

Yiorgos Anagnostou, ed., 2024. [Introduction] “Greek Transnational Diaspora Studies: The ‘Next Generation.’” 3 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/the-next-generation

Daphne Arapakis, 2024. “Diasporic Tensions, Colonial Dimensions: Greeks, Australian Multiculturalism, and Indigenous Sovereignty.” 17 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/daphne-arapakis

Research Keywords: Diaspora; Settler Colonialism; Multiculturalism; Greek Australia.

Eva Boleti, 2024. “Exploring Greek-Australian Transgenerational Identities Through Nostalgia.” 13 October. https://ergon.scienzine.com/article/blog/eva-boleti

Research Keywords: Immigration and Diaspora; Diasporic Studies; Greece & Australia; Transgenerational Identities; Memory.

Athanasia Chalari, 2024. “Transforming from ‘European Citizen’ to ‘International Immigrant’ Identity after Brexit: The Case of Greek Diaspora in the UK.” 21 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/athanasia-chalari

Research Keywords: Brexit; Greek Diaspora; Identity transformation; Britishness.

Foteini Kalantzi, 2024. 15 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/foteini_kalantzi

Research Keywords: Greek diaspora; Political engagement; Diasporic vote.

Melina Mallos, 2024. “Communicating Identities in Digital Spaces: Greek Migrant Youth and New Media.” 16 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/melina-mallos

Research Keywords: Greek migrant youth; New media: Identity; Digital spaces; A/r/tography.

Fevronia K. Soumakis, 2024. 8 February. https://ergon.scienzine.com/article/blog/fevronia-soumakis

Research Keywords: History of Education; Religion and Schooling; Gender; Diaspora; Greek America.

Yiorgo Topalidis, 2024. 3 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/dr-yiorgo-topalidis

Research Keywords: Ottoman Greeks; Whiteness; Anti-racism; White supremacist Whiteness; Migration.

Giota Tourgeli, 2024. 25 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/giota-tourgeli

Research Keywords: Transnationalism; Greek Americans; Remittances; Migration economy.

Angeliki Tsiotinou, 2024. January 14. https://ergon.scienzine.com/article/blog/angeliki-tsiotinou

Research Keywords: Museum representations; Uses of the past; Identity politics; American White Ethnic Groups; Multiculturalism; Transnationalism.

Theo Xenophontos, 2024. 9 January. https://ergon.scienzine.com/article/blog/theo-xenophontos

Research Keywords: Cypriot Canadian Diaspora; Filmic History; Memory; Identity.

Archives

“Greeks, Wild West & Near East Shows.” 27 October, 2024. https://ergon.scienzine.com/article/archive-building/greeks-wild-west-near-east-shows
Keywords: Visual Archive, Photographs; Greeks, Wild West, Near East Shows; Greeks and Japanese; Louis Tikas Grave; Dan Georgakas.

“CFP on the Work of Olympia Dukakis: A Call–No Response.” 18 October, 2024. https://ergon.scienzine.com/article/archive-building/cfp-olympia-dukakis

Keywords: Olympia Dukakis Tribute; Greek American Actresses; Gender and Ethnicity in American Cinema; Greek American Feminism; Autobiography.

“Chryssa & New York,” 2024. 24 August. https://ergon.scienzine.com/article/archive-building/chryssa-and-new-york

Keywords: Chryssa; New York Artist; Forgotten Greek American [Women] Artists; Recognition; Wrightwood659, Chicago.

Harry Mark Petrakis’s “The Return of Katerina.” Ergon: Greek/American & Diaspora Arts and Letters, July 30, 2024. https://ergon.scienzine.com/article/archive-building/the-return-of-katerina

Keywords: Harry Mark Petrakis Early Fiction; Greek American Authors; Marriage, Widowhood & Sexuality; Illustrating Greek American Literary Characters; Greek American Journals and Literature.

The “White Ethnic Racism” Thesis: Application to Greek Americans by Nicholas P. Petropoulos [Reprinted from The Greek Review of Social Research, 1978.]. Ergon: Greek/American & Diaspora Arts and Letters, May 28, 2024. https://ergon.scienzine.com/article/archive-building/white-ethnic-racism

Keywords: White Ethnicity; Ethnic Revival; Ethnic Whiteness; Racism; Pioneering Greek American Whiteness Studies; Second Generation Greek Americans, Males; Cincinnati, Ohio; Greek American Research in Greek Scientific Journals.

Articles

Ολυμπία Γ. Αντωνιάδου, 2024. «Λογοτεχνία, Διασποροποίηση και Συνοροχώρες: Η Περίπτωση της Ελληνικής Λογοτεχνίας της Μετοικεσίας στο Γαλλόφωνο Χώρο του 20ου Αιώνα». 3 Νοεμβρίου. https://ergon.scienzine.com/article/articles/logotechnia-diasporopoiisi-kai-synoroxores

Keywords: Diasporic, Francophone Literature.

Melina Mallos, 2024. “Dialogues with Identity: An A/r/tographer’s Exploration into Greek Migrant Youth Identities Through New Media.” 12 October. https://ergon.scienzine.com/article/essays/dialogues-with-identity

Yiorgos Anagnostou, 2024. “The Castle Gate Mine Disaster Centenary: A Tribute.” 8 March. See in https://ergon.scienzine.com/

Yiorgos Anagnostou, 2024. “The Politics of Life and Death: Working-Class Greek Immigrant Women and the Castle Gate Mine Disaster—A Tribute.” 18 May. https://ergon.scienzine.com/article/articles/the-politics-of-life-and-death

Bibliographies

Angeliki Tsiotinou, 2024. “Bibliography on Greek America (2023).” 5 February. https://ergon.scienzine.com/article/bibliographies/bibliography-on-greek-america-2023

Blogs

Yiorgos Anagnostou, 2024. “Το «1ο Συνέδριο Νέων της Διασποράς»:
Πολιτεία – Διασπορά – Έθνος & Πολιτική των Αισθημάτων.” Δεκέμβριος. Forthcoming.

A Greek Australian Debate (23 November 2024)

Γιώργος Αναγνώστου, «Ελληνοαυστραλιανή Διασπορά: Αναπαραστάσεις και Πολιτικές Παρεμβάσεις». https://ergon.scienzine.com/article/blog/anaparastaseis-kai-politikes-paremvaseis

Η επιστολή διαμαρτυρίας στον Πρωθυπουργό Anthony Albanese (Ελληνικά & Αγγλικά) [«Απάντηση στον Πρωθυπουργό της Αυστραλίας Anthony Albanese Σχετικά με τις Πρόσφατες Δηλώσεις του για τη Συμβολή της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στα Πολιτιστικά και Εκπαιδευτικά Δρώμενα της Ελληνοαυστραλιανής Κοινότητας».]

Κώστας Καραμάρκος, «Οι Ελληνικές Διασπορές ως Πολιτικές Κοινότητες: Το Παράδειγμα της Αυστραλίας». (Ελληνικά & Αγγλικά)

Fotis Kapetopoulos, “Albanese’s Remarks Raise the Ire of Some in the Greek Community.” (English)

Γιώργος Βασιλακόπουλος & Τούλα Νικολακοπούλου, «Λαϊκισμός, Ρατσισμός, και Κοινότητες: Η Περίπτωση του Αυστραλού Πρωθυπουργού και η Επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη». (Ελληνικά)

For access to all entries see, https://ergon.scienzine.com/page/a-greek-australian-debate

Kostas Karamarkos, 2024. “When a Greece-centric Brochure is Called Strategic Planning for the Greek Diaspora!” 16 March. https://ergon.scienzine.com/article/blog/greece-centric-brochure

Book Reviews

Elpida Vogli. 2024. Review of Maria Kaliambou (ed.) Η Επανάσταση του 1821 και οι Έλληνες της Αμερικής. Aθήνα: Εκδόσεις Ασίνη. 2023. Ergon: Greek/American & Diaspora Arts and Letters, July 25. https://ergon.scienzine.com/article/books/i-epanastasi-tou-1821-kai-oi-ellines-tis-amerikis

Kim Park Nelson, 2024. Review of Mary Cardaras, editor, Voices of the Lost Children of Greece: Oral Histories of Cold War International Adoption. London and New York: Anthem Press. 2023. Ergon: Greek/American & Diaspora Arts and Letters, July 17. https://ergon.scienzine.com/article/books/voices-of-the-lost-children-of-greece

Victor Roudometof, 2024. Review of Alexander Kitroeff, The History of AHEPA 1922-2022: A Century of Service. Brookline, MA: Holy Cross Orthodox Press. 2023. 21 March. https://ergon.scienzine.com/article/books/the-history-of-ahepa-1922-2022

Sam Koktzoglou and Erik Sjöberg, 2024. A Rebuttal and Response of The Greek Genocide in American Naval War Diaries: Naval Commanders Report and Protest Death Marches and Massacres in Turkey’s Pontus Region, 1921-1922. 14 February. https://ergon.scienzine.com/article/books/the-greek-genocide-in-american-naval-war-diaries-response

Sakis Gekas, 2024. 2024. Review of Othon Anastasakis, Manolis Pratsinakis, Foteini Kalantzi, Antonis Kamaras, editors, Diaspora Engagement in Times of Severe Economic Crisis: Greece and Beyond. London: Palgrave Macmillan. 2021. 1 February. https://ergon.scienzine.com/article/books/diaspora-engagement-in-times-of-severe-economic-crisis

Editorials

Yiorgos Anagnostou. 2024. “What is a Diasporic Group and Why does the Answer Matter?” 11 April. https://ergon.scienzine.com/article/editorials/what-is-a-diasporic-group

Essays

Yiorgos Anagnostou, 2024. “‘Greek Melbourne’ Calling! New Cartographies of Diasporic Belonging.” 3 September. https://ergon.scienzine.com/article/blog/greek-melbourne

Gregory Jusdanis, 2024. “Rae Dalven: Between Hellenism and Judaism in America.” 17 February. https://ergon.scienzine.com/article/essays/between-hellenism-and-judaism-in-america


Interviews

“Canada’s Hellenic Heritage Comes Alive:
A Foundation for the Future—An Interview with Sandra Gionas,” 2024. Interview by Yiorgos Anagnostou. 8 March. https://ergon.scienzine.com/article/interviews/interview-with-sandra-gionas

Poetry

Kalliopy Paleos, 2024. “Karpathian Suite.” 18 May. https://ergon.scienzine.com/article/poetry/karpathian-suite

Angela Costi, 2024. “Failing Sight.” 30 March. https://ergon.scienzine.com/article/poetry/failing-sight

Nathalie Handal, 2024. “Seven Poems.” Translated into Greek by Persa Κoumoutsi. 6 March. https://ergon.scienzine.com/article/poetry/seven-poems-nathalie-handal

Poetry Review Essays

Anastasios Mihalopoulos, 2024. “Still on their Way: A Review of John Tripoulas’s Polytropos and Scott Cairns’s Correspondence with My Greeks.” 22 September. https://ergon.scienzine.com/article/books/still-on-their-way

Review Essays

Harry Papasotiriou, 2024. “A Closer Look at Post-War US-Greek Relations: A Review Essay.” Review of Athanasios Antonopoulos, Redefining Greek-US Relations, 1974-1980: National Security and Domestic Politics. London: Palgrave Macmillan. 2020. Spyros Katsoulas, The United States and Greek-Turkish Relations: The Guardian’s Dilemma. London: Routledge. 2022. Spero Simeon Paravantes, Britain and the United States in Greece: Anglo-American Relations and the Origins of the Cold War. London: Bloomsbury Academic. 2022. 6 September. https://ergon.scienzine.com/article/books/closer-look-at-post-war-us-greek-relations

Με αφορμή μια Πρωθυπουργική Επιστολή _ Διάλογος/Αντίλογος στην Ελληνοαυστραλιανή Διασπορά: Αναπαραστάσεις και Πολιτικές Παρεμβάσεις

Στην επιδίωξή του να συμβάλλει ως φορέας διακίνησης γνώσης μεταξύ των ελληνικών διασπορών στην Αυστραλία και Αμερική, το Εργον συγκέντρωσε τέσσερα κείμενα του πρόσφατου αγωνιστικού διαλόγου/διαμάχης σχετικά με την αναπαράσταση της Ελληνοαυστραλιανής πολιτιστικής ιστορίας [όλα τα κείμενα έχουν ήδη δημοσιευθεί στην εφημερίδα Νέος Κόσμος και ένα στο Books’ Journal. Ευχαριστούμε για την σχετική άδεια δημοσίευσης.]

Τα κείμενα έχουν ως εξής:

• Εισαγωγή, Γιώργος Αναγνώστου (Ελληνικά)

• Η επιστολή διαμαρτυρίας στον Πρωθυπουργό Anthony Albanese (Ελληνικά & Αγγλικά) [«Απάντηση στον Πρωθυπουργό της Αυστραλίας Anthony Albanese Σχετικά με τις Πρόσφατες Δηλώσεις του για τη Συμβολή της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στα Πολιτιστικά και Εκπαιδευτικά Δρώμενα της Ελληνοαυστραλιανής Κοινότητας»].

• «Οι Ελληνικές Διασπορές ως Πολιτικές Κοινότητες: Το Παράδειγμα της Αυστραλίας». Κώστας Καραμάρκος (Ελληνικά & Αγγλικά)

• “Albanese’s Remarks Raise the Ire of Some in the Greek Community.” Fotis Kapetopoulos (English)

• «Λαϊκισμός, Ρατσισμός, και Κοινότητες: Η περίπτωση του Αυστραλού Πρωθυπουργού και η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη». Δρ. Γιώργος Βασιλακόπουλος & Δρ. Τούλα Νικολακοπούλου (Πανεπιστήμιο Latrobe) (Ελληνικά)

Δέστε εδώ (ελεύθερη πρόσβαση):

https://ergon.scienzine.com/page/a-greek-australian-debate?fbclid=IwY2xjawG1ZaNleHRuA2FlbQIxMAABHa1wGDOGuyX1fI3eEPGg7bdqAxCt10s0bFJJsFOPK6NkmyHwLPXZCQtiEQ_aem_ldKkwGwCYoIM09ff7R7BkA

RESPONSE TO THE PM OF AUSTRALIA ANTHONY ALBANESE REGARDING HIS RECENT STATEMENTS ABOUT THE ROLE OF THE GREEK ORTHODOX CHURCH IN THE CULTURAL AND EDUCATIONAL AFFAIRS OF THE GREEK AUSTRALIAN COMMUNITY (In English and Greek)

During the recent visit of the Ecumenical Patriarch Bartholomew, for the centenary celebrations of the Greek Orthodox Archdiocese of Australia, the Prime Minister stated publicly that “For a century, the Church has preserved the culture and language of Australia’s Greek community, connecting generations to their heritage”.

With all due respect Prime Minister, you got it wrong! It is our communities that have fought for the preservation of Greek language and culture.

As Australians of Greek background who have been actively involved for many decades now, in the affairs of our own community, as well as of the wider Australian society, via community organisations, trade unions, political parties and social movements, we express our disapproval of this historically inaccurate statement.

To state that it was the Greek Orthodox Church that maintained and promoted Greek culture and language in Australia is simply wrong! It ignores the hard work and commitment of numerous community groups and individuals who have worked tirelessly and selflessly to build a new home and a new identity, that draws upon the history and culture of both Greece and Australia.

Greek community organisations existed long before the arrival of the organised church and until that time, and even after that, they served the religious needs of their members. Prime Minister, it was the established Greek Communities of Melbourne, Sydney, Adelaide and others, that in the early to mid-20th century created the schools that taught and continue to teach Greek to thousands of young Greek Australians for over a century.

These same organisations, together with many ordinary working-class Greek Australians during the 70s, lobbied respective state governments to ensure that Greek was taught in the public education system, because apart from a community language it is also an Australian language, thus, making it accessible to all and not just the few.

The Prime Minister should know it was cultural and workers organisations that were established in individual states, that provided cultural activities such as theatre, dances, lectures, concerts, sporting events, as well as social services, to the ever-growing Greek communities of that time.

Dear Prime Minister, it was members and supporters of various Australian political parties, but especially of your party, that during the 50s, 60s and 70s were at the forefront of the struggle to lay the foundations and principles of Australian multiculturalism? It was the secular communities and their activists not the Church, that fought for the establishment of multiculturalism!

In short, Hellenism is broader than Orthodox Christianity, in the same way that Australian culture is broader and more complex than religious denomination.

We acknowledge and respect the spiritual and religious role played by the Greek Orthodox Church, but we do not accept your inaccurate historical reference that it “preserved the culture and language of Australia’s Greek community”. This claim does not accord with the historical reality as lived by Greek-Australian communities.

Prime Minister, please respect the contributions and the legacy of all those community minded ordinary Greek-Australians and Greek migrants, who built today’s community and today’s Australia. It is the Greek community in its broad and secular forms that continues to nourish education, artistic and cultural development that is inclusive and without discrimination based on gender, sexuality or religious/political beliefs.


ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ ANTHONY ALBANESE ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤHΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΑΥΣΤΡΑΛΙΑΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, για τους εορτασμούς της εκατονταετηρίδας της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας, ο πρωθυπουργός δήλωσε δημόσια στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ότι «Επί έναν αιώνα, η Εκκλησία διατήρησε τον πολιτισμό και τη γλώσσα της ελληνικής κοινότητας της Αυστραλίας, συνδέοντας τις γενιές με την κληρονομιά τους".


Συγγνώμη κύριε πρωθυπουργέ, αλλά κάνετε λάθος! Οι κοινότητές μας είναι αυτές που έχουν αγωνιστεί για τη διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού.

Ως Αυστραλοί ελληνικής καταγωγής που έχουν εμπλακεί ενεργά για πολλές δεκαετίες τώρα, στα δρώμενα της δικής μας κοινότητας, καθώς και της ευρύτερης αυστραλιανής κοινωνίας, μέσω κοινοτικών οργανώσεων, συνδικάτων, πολιτικών κομμάτων και κοινωνικών κινημάτων, εκφράζουμε την αποδοκιμασία μας για αυτήν την ιστορικά ανακριβή δήλωση.

Το να δηλώνει κανείς ότι η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν αυτή που διατήρησε και προώθησε τον ελληνικό πολιτισμό και γλώσσα στην Αυστραλία είναι απλά λάθος! Αγνοεί τη σκληρή δουλειά και τη δέσμευση πολλών κοινοτικών ομάδων και ατόμων, που εργάστηκαν ακούραστα και ανιδιοτελώς για να χτίσουν ένα νέο σπίτι και μια νέα ταυτότητα, που βασίζεται στην ιστορία και τον πολιτισμό τόσο της Ελλάδας όσο και της Αυστραλίας.

Οι ελληνικές κοινοτικές οργανώσεις υπήρχαν πολύ πριν από την έλευση της οργανωμένης εκκλησίας και μέχρι εκείνη την εποχή, και ακόμη και μετά, εξυπηρετούσαν τις θρησκευτικές ανάγκες των μελών τους. Κύριε πρωθυπουργέ, ήταν οι οργανωμένες Ελληνικές Κοινότητες της Μελβούρνης, του Σίδνεϊ, της Αδελαΐδας και άλλων πόλεων, που στις αρχές έως τα μέσα του 20ού αιώνα, δημιούργησαν τα σχολεία που δίδασκαν και συνεχίζουν να διδάσκουν ελληνικά σε χιλιάδες νέους Ελληνοαυστραλούς για πάνω από έναν αιώνα.

Αυτές οι ίδιες οργανώσεις, μαζί με πολλούς απλούς Ελληνοαυστραλούς της εργατικής τάξης, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '70, άσκησαν πιέσεις στις αντίστοιχες πολιτειακές κυβερνήσεις για να διασφαλίσουν ότι τα ελληνικά θα διδάσκονταν στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, επειδή εκτός από μια κοινοτική γλώσσα είναι και μια αυστραλιανή γλώσσα, προσβάσιμη σε όλους και όχι μόνο σε λίγους.

Κύριε πρωθυπουργέ θα έπρεπε να γνωρίζετε ότι ήταν οι πολιτιστικές και εργατικές οργανώσεις που ιδρύθηκαν σε επιμέρους πολιτείες, που παρείχαν πολιτιστικές δραστηριότητες όπως θέατρο, χορούς, διαλέξεις, συναυλίες, αθλητικές δραστηριότητες, καθώς και κοινωνικές υπηρεσίες, στις ολοένα μεγεθυνόμενες ελληνικές κοινότητες εκείνης της εποχής.

Χρειάζεται να σας υπενθυμίσουμε κύριε πρωθυπουργέ, ότι ήταν μέλη και υποστηρικτές διαφόρων πολιτικών κομμάτων της Αυστραλίας, αλλά κυρίως του κόμματός σας, που κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '50, του '60 και του '70 ήταν στην πρώτη γραμμή του αγώνα για να τεθούν τα θεμέλια και οι αρχές του πολυπολιτισμού της Αυστραλίας. Ήταν οι κοσμικές κοινότητες και οι ακτιβιστές τους και όχι η εκκλησία, που πάλεψαν για την υιοθέτηση του πολυπολιτισμού!

Με λίγα λόγια, ο Ελληνισμός είναι ευρύτερος από τον Ορθοδοξία, όπως ακριβώς ο αυστραλιανός πολιτισμός είναι ευρύτερος και πιο περίπλοκος από τα θρησκευτικά δόγματα.

Αναγνωρίζουμε και σεβόμαστε τον πνευματικό και θρησκευτικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά δεν δεχόμαστε την ανακριβή ιστορική αναφορά σας ότι «διατήρησε τον πολιτισμό και τη γλώσσα της ελληνικής κοινότητας της Αυστραλίας». Αυτός ο ισχυρισμός δεν συνάδει με την ιστορική πραγματικότητα, έτσι όπως τη ζουν διαχρονικά, οι ελληνοαυστραλιανές κοινότητες.

Κύριε πρωθυπουργέ, σεβαστείτε τη συνεισφορά και την κληρονομιά όλων εκείνων των απλών Ελληνοαυστραλών και των Ελλήνων μεταναστών, που έχτισαν τη σημερινή κοινότητα και τη σημερινή Αυστραλία. Είναι η ευρύτερη ελληνική και κοσμική κοινότητα, αυτή που συνεχίζει να συνεισφέρει στην εκπαίδευση, στην καλλιτεχνική και πολιτιστική ανάπτυξη, με όρους συμπεριληπτικότητας, χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου, σεξουαλικότητας ή θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων.

Signatories

Tom Alegounarias Sydney
Con Alexandra's Adelaide
Arthur Anagnostou Adelaide
Penny Anagnostou Adelaide
Mary Anthony Sydney
Petro Alexiou Sydney
Dr Steve Bakalis Melbourne
Vangelis Bogias Adelaide
Sylvia Cassoudakis Adelaide
Maria Chrysanthou Sydney
Dr Con Costa Sydney
John Daviskas Sydney
Elias Diacolabrianos Melbourne
Sophie Diamantis Adelaide
Yannis Dramitinos Sydney
Manos Foundoulis Sydney
Angelo Gavrielatos Sydney
Andrew Gavrielatos Sydney
Krys Georgiadis Melbourne
John Georgiou Melbourne
Eleni Glaros Adelaide
Anastasia Hatzis Melbourne
Athanasia Hatzis Melbourne
Eleni Hatzis Melbourne
Hellen Hatzis Melbourne
Nikolas Hatzis Melbourne
Savvas Kallimachos Grigoropoulos Melbourne
Alyson Kakakios Sydney
Michael Kakakios Sydney
Michael Kakogiannis Melbourne
Xenofon Kakogiannis Melbourne
Phillip Kalogeras Adelaide
Georgia Katsifara Kolokitha Melbourne
Costas Kazantzis Melbourne
Helen Kazantzis Melbourne
Panos Kalathas Melbourne
Athena Karamarkos Melbourne
Kostas Karamarkos Melbourne
Marrietta Kokkas Melbourne
George Koletsis Melbourne
Siobhan Koletsis Melbourne
Anthia Kollaras Sydney
Matoyla Kollaras Sydney
Eleni Eleftherias Kostakidis Sydney
Kaliopi Kotis Sydney
Michael Kotis Sydney
Stanley Koulouris Sydney
Joanne Kyrkilis Melbourne
Alexander Ladopoulos Sydney
Dimitra Lagoudaki Melbourne
John Lesses Adelaide
Eleni Maltezou Melbourne
Effie Maltezos Melbourne
Costas Markos Melbourne
Theo Markos Melbourne
Alex Missiris Sydney
Benny Mitropoulos Melbourne
Kostas Mitropoulos Melbourne
Kostas Mytilinis Sydney
Leonidas Naoumis Brisbane
Dr Toula Nicolacopoulos Melbourne
Agapi Pashos Melbourne
Dimitris Paikopoulos Melbourne
Kostas Papanikitas Sydney
Nick Papanikitas Sydney
Δρ George Paxinos Σύδνεϋ
Shirley Peshos Sydney
Niki Pezaros Melbourne
Nondas Pezaros Melbourne
Phil Peladarinos Melbourne
Evangelos Plokamakis Melbourne
P.O. Melbourne
Helen Portellos Adelaide
Nikos Portellos Adelaide
Kyriacos Ppiros Adelaide
Panagiotis Ppiros Adelaide
Stavroula Ppiros Adelaide
Lamprine Rantas Adelaide
Adam Rorris Sydney
Arthur Rorris Sydney
Stan Salagaras Adelaide
Dimitra Sarelas Sydney
Peter Sarelas Sydney
Jeanette Sdrinis Melbourne
Kathy Sdrinis Melbourne
Athena Sergianis Melbourne
Effie Sfrantzis Melbourne
Constantine Spiropoulos Sydney
Efthalia Tsiangos Scheidle Melbourne
Jim Skazas Melbourne
Nikos Soulakis Melbourne
Jorge Sotirios Sydney
Ellie Speis Adelaide
Eleni Stamenitis Melbourne
Sotiris Stergiopoulos Melbourne
Christine Theodosaki Melbourne
Nick Thliveris Sydney
Sue Persa Thliveris Sydney
Nick Tsaktsiras Melbourne
Dr Michael Tsianikas Adelaide
Dr Kostas Tsingas Melbourne
Con Vaitsas Sydney
Stratos Vakkas Melbourne
Kathy Valassopoulos Melbourne
Alvaro Valenzuela Sydney
Dr Stella Valenzuela Sydney
Dr George Vassilakopoulos Melbourne
Olga Vasilopoulos Melbourne
Jim Vergis Sydney
Vasso Zangalis Melbourne

This statement was send to the Prime Minister of Australia Anthony Albanese MP.

The 110 respondents come from the entire spectrum of democratic politics in Australia, and from all walks of life, academics, professionals, business people, unionists, activists, retired and others. A number of them served for a long period of time on the Boards of the three largest secular Greek Australian organisations, namely the Communities of Melbourne, Sydney and Adelaide.

If you agree with this response, please feel free to forward it to the office of the Prime Minister.

Περί διεθνικών διασπορικών σπουδών (και πάλι, με δόση αυτοκριτικής): ΧΧ βήματα εμπρός και ΖΖ πίσω

Πρόσφατα αφιέρωσα πολύτιμο χρόνο απαντώντας σε εκτενή συνέντευξη και προτρέποντας μέσω αυτής στην ενίσχυση αλλά και ενδυνάμωση των σπουδών διασποράς και μετανάστευσης στην Ελλάδα. Τονίζοντας, παράλληλα, την ανάγκη για υψηλής ποιότητας έρευνα σε διάδραση με νέες θεωρητικές προσεγγίσεις και επεξεργασίες, πιστεύοντας ότι αυτός ο προσανατολισμός, αυτή η εξωστρεφής δηλαδή προσέγγιση, είναι μονόδρομος για τη σημερινή πανεπιστημιακή κοινότητα. Το θεώρησα αυταπόδεικτο, δυστυχώς, αφελώς όπως αποδείχτηκε.

Δεν φανταζόμουν, όπως συνειδητοποίησα περιδιαβαίνοντας κάποιες έρευνες και εντοπίζοντας τους θεσμικούς μηχανισμούς που τις συντηρούν, ότι παράγονται τόσο απλοϊκές και ιστορικά απαίδευτες αναλύσεις, ακόμα και από ερευνητές σημαντικών ερευνητικών κέντρων. Αναλύσεις που παρουσιάζονται σε συνέδρια, δημοσιεύονται σε επετηρίδες, και σε κάποιες περιπτώσεις επιβραβεύονται. Μου ήταν αδιανόητο ότι η παρωχημένη πλέον προσέγγιση της μετανάστευσης με κυρίαρχο ερμηνευτικό άξονα τη σχέση της με Αξίες, εργασιακό ήθος και επιχειρηματικότητα προκρίνεται, ζει και βασιλεύει. Διαβάζοντας ένιωσα την εφιαλτική διάσταση της ανιστόρητης ιδεολογίας διαφόρων στρωμάτων της ελληνοαμερικανικής μεσαίας τάξης να νομιμοποιείται σε πανεπιστημιακή γραφή.

Σε αυτές τις εργασίες αποσιωπάται ο κυρίαρχος ρόλος του ελληνικού και αμερικανικού καπιταλισμού στη διαμόρφωση και εμπειρία της μετανάστευσης, απουσιάζει παντελώς κάθε έννοια λευκότητας ως σχέση εξουσίας και ως ιδεολογική διάσταση -άμεσα συσχετισμένη με την αποδοχή και την οικονομική κινητικότητα-, εξαλείφεται ο ρόλος του ηγεμονικού αμερικανικού πολυπολιτισμού να ελέγχει διασπορικές εκφράσεις και αφηγήματα, διαγράφονται και λειαίνονται η πατριαρχία και οι σχέσεις που διαμορφώνει το φύλο. Μαζί με όλα αυτά ρίχνεται στον κάλαθο των αχρήστων και όλη η επίπονη έρευνα που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία τουλάχιστον σαράντα χρόνια ώστε να ιστορικοποιηθεί η διασπορά και να απεγκλωβιστούν οι σχετικές σπουδές της διασποράς και της μετανάστευσης από έναν προηγούμενο επιστημονικό μεσαίωνα.

Σε εκείνη την περίπτωση, λοιπόν, ενδυνάμωσης αυτών των σπουδών, η ανιστόρητη προσέγγιση θα διεκδικήσει χώρους, πόρους και κυρίαρχη θέση σε δίκτυα. Τα εγκώμια της επιχειρηματικότητας, οι έπαινοι στο ψυχικό σθένος, η αποθέωση της εθνικής (και εθνοτικής) υπερηφάνειας και της μυθολογίας της θα βρουν εύφορο έδαφος σε όσους επιθυμούν να μειώσουν την σημασία της κοινωνιολογικής σκέψης, να υποσκάψουν την κριτική ιστοριογραφία, να πολεμήσουν τη θεωρία καθώς και τις πολιτισμικές σπουδές, προωθώντας τελικά την νεοφιλελεύθερη ιδεολογία.

Κάπως έτσι λοιπόν διαμορφώνεται το πεδίο της μελέτης των ελληνικών διεθνικών διασπορών και το βαθιά πολιτικό ζήτημα τίθεται σε όλους τους εμπλεκόμενους σε κοινή θέα.

Γιώργος Αναγνώστου

Ελληνικός κινηματογράφος και κριτική συνείδηση, εγχώρια και παγκόσμια (μέσα και έξω)

Παρακολουθήσαμε πρόσφατα με τους φοιτητές μου την ταινία «Ράφτης», την οποία η τάξη προσέλαβε ιδιαίτερα επαινετικά. Χάρηκα ιδιαίτερα που αρκετοί εκτίμησαν τον μαγνητικά αργό ρυθμό της, κάτι που ομολογουμένως δεν περίμενα σε μια κοινωνία που καλλιεργεί διαφορετική σχέση με τον πραγματικό και κινηματογραφικό χρόνο. Κάποιοι δε αναγνώρισαν (και εκτίμησαν) το εμπορικό ρίσκο που με αυτόν τον τρόπο παίρνει η σκηνοθέτρια στα πλαίσια της Αμερικανικής αγοράς. Στο αισθητικό πλαίσιο, θαυμάσαμε την βιρτουόζο οπτική της κάμερας και εντοπίσαμε την δομική συμμετρία μιας σειράς εικόνων, ιδιαίτερα στο άνοιγμα της ιστορίας. Υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα «επανεφεύρεση του εαυτού», το κυρίως ερώτημα που θέτει ο Ραφτης, και την δραστικότητα της αφηγηματικής δραματοποίησής του. Μία φοιτήτρια δε εξέφρασε την επιθυμία να συμπεριλαμβανόταν μια λεπτομερής παρουσίαση της μύησης του αντρικού χαρακτήρα στην ερωτική συνεύρεση.

Σε μια κουλτούρα που είθισται να ερμηνεύει την προσαρμογή σε καταστάσεις κρίσης και την οικονομική ανέλιξη με όρους ατομικής πρωτοβουλίας––επιχειρηματικότητα, άρπαγμα ευκαιριών, ρίσκο, επιμονή, υπομονή, και το πρόσφατο σουξέ «σθένος» (resilience)––δεν αποτέλεσε έκπληξη ότι η ταινία προσλήφθηκε, αναγνωρίστηκε στην μετάφραση αν θέλετε, ακριβώς σε αυτά τα πλαίσια.

 
Αυτή η πρόσληψη φανερώνει πόσο τρωτή είναι η ταινία στην οικειοποίησή της από την φιλελεύθερη ιδεολογία. Αναλογιζόμενος την υποδοχή της στην Γερμανία για παράδειγμα (δεν έχω διαβάσει τις ανάλογες κριτικές) φαντάστηκα κάποιους να την επαινούν, να λένε και δασκαλίστικα να κουνάνε το δάχτυλο τους, «κοίτα πώς η κρίση δραστηριοποιεί τους Έλληνες, πώς τους προωθεί προς την καινοτομία, πώς τους αναγκάζει να ξεφεύγουν από τις παραδοσιακές δομές, πώς η ζωή τους μετατρέπεται σε μια επιχειρηματική και προσωπική περιπέτεια». Open-ended ναι, αλλά επανεκκίνηση, συνεχής κίνηση προς εύρεση ευκαιριών, «άδειες επιτέλους να είναι οι καρέκλες από την ραστώνη του καφενείου και του καλοκαιριού»…

Ή, σε ιδεολογικά συγγενικά πλαίσια, κάποιους Αμερικανούς να επικροτούν τον αντρικό ήρωα για την ατομική προσπάθεια, την τόλμη που επιδεικνύει. Να συναινούν στην κουλτούρας της νέας αρχής από την οπτική, «κοίτα πώς η προσωπική πρωτοβουλία πυροδοτεί την αλλαγή, πώς ανοίγει το άτομο προς τις ευκαιρίες, την προοπτική της κινητικότητας και επιτυχίας (την διαβόητη συντηρητική ιδεολογία του bootstraps)». Αυτή ήτανε μέγιστα η ερμηνευτική πρόσληψη της ταινίας από τους φοιτητές.

Αναπόφευκτα λοιπόν η κριτική σκέψη οδηγείται προς την δημόσια παρουσίαση και πρόσληψη της ταινίας, πώς θα στηνόταν η τρικλοποδιά στην νεοφιλελεύθερη ανάγνωση, πώς θα εξουδετερωνόταν η παγίδα της.

 
Δεν το έχω σκεφτεί συστηματικά, αλλά σκεφτόμουν αν σε δημόσιες παρουσιάσεις και κριτικές να αναγνωριζόταν ρητά η πιθανότητα νεοφιλελεύθερης ερμηνείας και να ανατρεπόταν επί τόπου. Διότι ο φιλελευθερισμός ακυρώνει τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες που δημιουργούν ταξικές και φυλετικές ιεραρχίες, παραβλέπει την υλική και συμβολική βία του να καταστρέφει ή να φρενάρει ανθρώπινες ζωές· να τραυματίζει και να κατασπαράσσει. Για αυτό και πρέπει να πολεμηθεί.

 
Να τονιζόταν, για παράδειγμα, ότι ο ράφτης ήρωας (Νίκος) δεν είναι ο οποιοσδήποτε τυχόν εργαζόμενος στην αγορά εργασίας. Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα στο γεγονός ότι στην εργασία και τέχνη του κατέχει ένα καίριο πατροπαράδοτό πολιτισμικό κεφάλαιο (cultural capital), είναι αυτή η κληρονομιά γνώσεων και επιδεξιοτήτων που του προσφέρει την ευκαιρία για κάποιες καλές πιθανότητες στην δεύτερη ζαριά. Κάτι που δεν θα το κατείχε κάποιος άλλος εργαζόμενος, ένας υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ ας πούμε, όπου τα περιθώρια για επανεφεύρεση στην οικονομία της κρίσης θα ήταν ασφυκτικά στενά. Οι δεύτερες ευκαιρίες συνδέονται με των οικογενειών τις ταξικές και κοινωνικές ιστορίες και αυτό οφείλεται να ονομαστεί. Δεν ξεκινάει ο κεντρικός χαρακτήρας στον «Ράφτη» από το μηδέν…

 
Ακόμη, η ιστορία δεν σχετίζεται με το αγωνιζόμενο άτομο και μόνο (τον Νίκο) αλλά και τα αλληλοβοηθητικά κοινωνικά δίκτια που αυτός ο χαρακτήρας εμπλέκεται, έστω και στην μινιμαλιστική κλίμακα των δυο. Η συνέργεια της κεντρικής ηρωίδας (Όλγας) μέσω των δεξιοτεχνιών και γνώσεών της (γυναικεία μόδα και προτιμήσεις) είναι καταλυτική στην επανεφεύρεση του ράφτη (και ως επαγγελματία αλλά και ως άντρα βοηθούντος του μπολιάσματος του έρωτά της––κάτι που του τόνωσε, αν όχι δημιούργησε, αυτοπεποίθηση).

Δεν πρόκειται λοιπόν εδώ για ατομοκεντρική αλλά κοινωνικά διαμεσολαβημένη επιτυχία. Η συνέργεια του Νίκου και της Όλγας δημιουργήθηκε από τυχαίες συνθήκες (ήταν γείτονες και η Όλγα έτυχε να είναι διαθέσιμη), δεν σημαίνει ότι αυτού του είδους οι πηγές υποστήριξης είναι διαθέσιμες σε όλους όσους παλεύουν να σταθούν στα πόδια τους…

Το γεγονός δε ότι ο ράφτης ανοίγεται στο άγνωστο με φορτίο τα νέα του γνωσιολογικά εφόδια (το δεύτερο πολιτισμικό του κεφάλαιο αποκτημένο χάρη στην ηρωίδα), δεν σημαίνει ότι είναι σε θέση να το πράξει και η Όλγα που έχει να διαπραγματευτεί τα όρια που της επιβάλλει ο θεσμός της οικογένειας. Τίθεται επομένως και η έμφυλη διάσταση. Μια νέα φλόγα ναι, κινεί τώρα την Όλγα και μεταφέρεται στο κορίτσι της, αλλά πώς θα αντιδράσει ο άντρας της ο πολλά βαρύς;

Πεπειραμένοι κριτικοί κινηματογράφου θα εντόπιζαν είμαι βέβαιος και άλλο οπλοστάσιο εναντίον της νεοφιλελεύθερης οικειοποίησης της ταινίας, αν και οι λίγες, ομολογουμένως, κριτικές που έχω διάβασα δεν είδα να θέτουν τα παραπάνω ερωτήματα.

Όλα τα παραπάνω κατευθύνουν την σκέψη μου στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης του Ελληνικού κινηματογράφου. Ο Ράφτης έχει αναγνωρισθεί και τιμηθεί πολλαπλώς σε διεθνή φεστιβάλ. Και μπράβο του.

 
Την ίδια στιγμή η παγκόσμια εμβέλειά του προσφέρει ένα παράδειγμα στο άμεσο μέλλον σχετικά με τον ρόλο των κινηματογραφιστών και συνάμα κριτικών στην πλαισίωση των ελληνικών ταινιών παγκόσμια.

Στο «δικό μου τετράδιο», η επιτυχία κάποιας ταινίας στο παγκόσμιο στερέωμα που βασίζεται στην συναίνεση σε ανιστόρητες ιδεολογίες αποτελεί δραματική οπισθοχώρηση του προοδευτικού κινηματογράφου (και συνεπώς Λόγου), όχι αφορμή για θριαμβολογία και εθνικής/διασπορικής υπερηφάνειας.

 
Οι κινηματογραφιστές λοιπόν που τάσσονται υπέρ μιας τέχνης που είναι κριτικά υπεύθυνη στα κοινωνικά προβλήματα οφείλουν να κάνουν το κοινωνιολογικό και πολιτικό τους homework. Δεν χωράει «αθωότητα» εδώ. Ταυτόχρονα, σε αυτήν την συγκυρία ιδιαίτερα, οι κριτικοί είναι σε θέση να συμβάλλουν τα μέγιστα, είτε ως σύμβουλοι σε κινηματογραφικά σενάρια είτε ονομάζοντας τι παίζεται ιδεολογικά κάθε στιγμή που τα φώτα σβήνουν και η οθόνη θέτει σε κίνηση τις διαδρομές του ακροατηρίου προς (ιδεολογικές) φαντασιώσεις και κοινωνικές ερμηνείες. Ο κριτικός δημόσιος λόγος να φωτίζει αυτές τις διεργασίες μαχητικά, μεσολαβώντας στην εγχώρια αλλά και παγκόσμια πρόσληψη του ελληνικού κινηματογράφου, μια διαδικασία που ανοίγει ακόμη ένα πεδίο διεθνικής κυκλοφορίας της κριτικής μας σκέψης.

Γιώργος Αναγνώστου

Επικήδειος για τον Τάσο Αναγνώστου (1956-2024)

 

Θεωρούσα ότι το γνώριζα αλλά δεν ήμουν σε θέση να μετρήσω το βάρος και την βαθύτητά του. Από την θέση ενός μετανάστη αδερφού που οι συνθήκες τον ανάγκασαν να είναι για πολλά χρόνια παρών μόνο από μακριά (υπήρξε και η επί δεκαετίας συνεχής απουσία μου εκείνη τη μοιραία δεκαετία [1987-1997]): Αν φωτίζουν κάτι οι φόροι τιμής που διαβάζω και που του αποδίδονται από ανθρώπους που τον εκτίμησαν είναι ότι φωτίζουν πόσο άγνωστοι σε εμάς τελικά από την διασπορά είναι οι οικείοι μας και πόσο άγνωστοι, φαντάζομαι, είμαστε εμείς της διασποράς για αυτούς. Ο διασκορπισμός που επιφέρει η απομάκρυνση συνδέεται παράλληλα και με τον διασκορπισμό των ιστοριών μας. Πολλές φορές πολλές από αυτές τις παίρνει ο άνεμος και έτσι λιώνουν κι αυτές την στιγμή που σβήνουν οι άνθρωποι μας. Θαμμένοι αυτοί, σιωπηλές και αυτές κάτω από το χώμα οι σωροί οικογενειακών ιστοριών.

Υπάρχουν βέβαια και οι συναντήσεις, οι κάποιες εξομολογήσεις, τα σχόλια, αναμνήσεις, οι πολύτιμες στιγμές (μερικής) αναγνώρισης, τα σχέδια για το μέλλον, «το άλλο καλοκαίρι θα…». Οι συντμήσεις που ο φακός της οικογενειακής μνήμης προσδίδει νόημα. Με αυτά τα θραύσματα λοιπόν θα πορεύομαι, αλλά θα παίρνω δύναμη να προχωρώ και με κάτι παραπάνω. Δυο στάσεις ζωής που με ενέπνευσε και θα συνεχίσουν να με συνοδεύουν, φυλαχτά ηθικής & πολιτικής (κάτι που αποτυπώθηκε σε αρκετά από τα σχόλια που είδα).

• Την αποκτημένη αλήθεια με κόπο, θαρραλέα να την λες. Κι ας γνωρίζεις θα πληθαίνουν οι εχθροί, κι αν ακόμη η έλλειψη ισχύος θα σε καθιστά μέρα με την μέρα όλο και πιο ευάλωτο. Την ιδιοτελή αλήθεια των ισχυρών να πολεμάς, να μην τους επιτρέπεις την τελευταία λέξη. Ακόμα και από το καμαράκι σου εσύ όταν θριαμβολογούν αυτοί με φόντο το Αιγαίο και βίλλες εξαγορασμένες με χειροφιλήματα στην εξουσία …

• Τους νέους να τους υποστηρίζεις γενναιόδωρα, να αγαπάς το έργο τους ακόμη πιο πολύ κι από το δικό σου. Γιατί αυτοί είναι που θα προχωρήσουν την συζήτηση, θα πάνε πέρα από εσένα αλλά και εσύ μέρος της ιστορίας τους θα είσαι. Και όταν με το καλό βγουν στην αγορά εσύ να είσαι ο καλοπροαίρετος και αυστηρός κριτής γιατί είναι ο τρόπος για το καλό τους να συμβάλλεις. Αν έχουν αυτογνωσία και ελεγχόμενο εγωισμό ελπίζει κανείς δεν θα στραφούν εναντίον σου. Και αν έτσι κοντόφθαλμοι αποδειχτούν, ποτέ μην μετανιώσεις για την φροντίδα που επέδειξες, όπως όφειλες.

Αυτή είναι η παρακαταθήκη του, αυτό είναι το πιο σημαντικό του δώρο που μεταφέρω, αυτή η χαρισμένη κληρονομιά.

Ο Τάσος είχε μια στοίβα δημοσιεύσεών μου στα αριστερά, όπως καθόταν, του γραφείου του. Ένα αρχείο σε δημόσια θέα, ένας χώρος σύντμησης που λέγαμε. Αποτελούσε πηγή υπερηφάνειας, το αντίτιμο μιας σημαντικής απώλειας λόγω της εξόδου μου από την πόλη, της αναχώρησης μου, της μετανάστευσης που έκοψε μαχαίρι την προοπτική μιας αδερφικής επαγγελματικής συνεργασίας. Όταν δημοσίευα λοιπόν στα ελληνικά, κάτι που είχε πυκνώσει τελευταία, η πιο μεγάλη μου χαρά μου ήταν ότι πρόσθετα στην χαρά του. Ένας πολλαπλασιασμός εκπλήρωσης.

Τώρα αυτό έχει κοπεί, έχει διακοπεί, ανεπανόρθωτα.

Ένας τρόπος μνημοσύνης, όταν τυχαίνει και διαβάζετε κάτι δικό μου, σας παρακαλώ, προσπαθήστε να διακρίνετε και την παρουσία του Τάσου όπως τον ξέρατε στο κείμενο. Το ύψος (και ίσως το ύφος του), κάποια ίχνη θα είναι εκεί.

Σε όσους τον τιμήσατε, σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδιάς. Προς την Τασία, την ακούραστη σύντροφό του με Ιώβεια υπομονή και απέραντη αγάπη, έχω μόνο λατρεία.

Μοιράζομαι και την τελευταία μας φωτογραφία μαζί, Ιούνιος 2024.

Με αγαπημένους του ανθρώπους, στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη, χώρος λατρείας και μνήμης για την νεανική ελευθερία που τόσο απλόχερα μας πρόσφερε. Η «μαύρη Φορντ».. που μας θύμισε και η Αθηνά.

Ταλαιπωρήθηκε τεράστια ο Τάσος τις τελευταίες δεκαετίες. Μπόρες και καταιγίδες αλλεπάλληλες. Οι συμφορές εγγραφήκαν στο σώμα του, στην ψυχή του, στην φωνή του, στο δέρμα του, στα οικονομικά του. Στην περιορισμένη κινητικότητά του… Κι αν τυχόν διακρίνατε πίκρα στα μάτια του, το αξεπέραστο χιούμορ του μόνο ίχνη επέτρεπε να διαφανούν. Όλοι μας βέβαια κάνουμε λάθη. Αλλά υπήρξαν αδικίες, προδοσίες, πισώπλατα χτυπήματα (και τώρα κροκοδείλια δάκρυα). Έχετε δει το βλεμμα του σε εκείνη την φωτογραφία;

Λέων στο ζώδιο, λιοντάρι στην αξιοπρέπεια του και τεράστια εσωτερική δύναμη (που την θαύμαζα). Αν κάποιες στιγμές υπήρχε κάτι αινιγματικό ήταν που κάποια πράγματα δεν τα χωρούσαν οι λέξεις. Αν υπήρχε κάτι δύσκολο, γνώριζα τις αιτίες.

Τα τελευταία χρόνια, μακριά από πολλούς χώρους, απομακρυσμένος από κύκλους, μοναχικός συχνά, και αυτοεξόριστος θα τον πετύχαινες θαμώνα στο στέκι του να σιγοπίνει το αραιωμένο του ποτό, τον αγαπημένο του Άρη να παρακολουθεί, παρηγοριά ταξίδι στα φοιτητικά χρόνια.

Λοιπόν αίρονται οι απαγορεύσεις Τάτσι, ελευθερία κινήσεων που τόσο μα τόσο σου έλλειπε… Το ουϊσκάκι σου τώρα λοιπόν να παραγγέλλεις όπως παλιά το γούσταρες.

Αντίο Τασούλη μου

Οκτώβριος 6, 2024

Modalities of Academic Writing and the Immigrant Scholar

There is the conventional language of social sciences, style and content striving to produce solid descriptions, a linear narrative to illustrate relations, establish causality, anchor conclusions; a piece of writing expected to produce the effect of an objective rendition of a social phenomenon.

There is a mode of theoretical language in the humanities (among several iterations) rich yet dense, illuminating yet sometimes difficult to access, (re)produced by academics with high cultural capital, demanding deep erudition, incredible dedication and toil, the making of foundations that take years to give shape, addressing a community of insiders, not rarely exhausting outsiders striving to grapple with its incredible analytical depths.

There is the language too of scholarship as reflexive narrative, guided by the ethos of translating difficult concepts into a language an educated person could understand. Translating given modalities of writing with the aspiration to assert something freshly. A language in which emotion and knowledge converge to produce flowing accounts crafted to move readers; to evoke complexity, acknowledge limits, identify potentialities.

Other modalities between and beyond abound––the above does not attempt a typology.

I imagine an immigrant junior scholar entering this field, the vast labor demanded, the exhausting navigation of the various writing modalities; the various translations (from one language to another, from one modality of writing to another) required, depending on departmental expectations and mandates. An experience indelibly imprinted in the soul and mind, an embodied companion throughout one’s academic journey.

I think about (and live) the project of making a choice––of aspiring to a particular choice––in the direction of crafting a voice within the structural pressures of limited resources, the realities of the academic market, other institutional demands, one’s politics of knowledge…

I often think of (and have been living through) this kind of an immigrant’s scholarly journey; in relation to the degrees of imported cultural and linguistic capital one embodies, the difference that the resources this person carries will make in negotiating all sorts of academic rites of passage in the new environment; how extraordinarily challenging this journey is, how fulfilling and rewarding, how fundamentally class-inflected this experience could be…

Yiorgos Anagnostou

September 26, 2024

Global Women and Hellenism Conference II

I have been following with great interest the recent Women and Hellenism conference, organized by the Australia-based Food for Thought Network (Ioannina, September 2-6, 2024). Though I wish I were attending in situ, I e-participated from afar, the United States, watching the selective vignettes featured online, in the social media and youtube.

The fact that I was only exposed to fragments from the proceedings disqualifies me from offering a comprehensive analysis of this gathering.

Still, due to the major importance of this initiative I feel compelled to share a few thoughts, necessarily tentative and partial, with the purpose of contributing, to the extent possible, to the public conversation (I anticipate) toward the understanding of this institution and its future directions.

• The conference was an exercise in polyphony, featuring a variety of points of view (voices), some venturing into questions on gender and identity in depth, others remaining on the surface, uttering platitudes. Theoretical sophistication and cliches co-existed.

• Democratic inclusion was a conscious concern of the gathering, creating an inclusive social space. I am interested in the range of this inclusion. Were contemporary working-class women an element in the polyphony and if so was there deliberation on how to address the challenges they face in the workplace as both women and wage laborers? (could working class women afford the trip to Greece and take time off from their work?) Was there a systemic analysis of the predicament of this demographic and how to institute change? [I saw several stories focusing on individual resilience, effort and work ethic in the overcoming class and patriarchal obstacles.] Were there discussions of issues of non-normative sexualities and their experiences in relation to patriarchal diasporic institutions? Were the voices of men who have been allies in women’s cause for empowerment heard? (women’s issues are a broader gender issue; and class among other social categories)

• The conference featured conflicting perspectives ranging from positions on radical feminism, calls for intersectional alliances with vulnerable populations (indigenous women) to nationalist identity narratives, and to claims about Greek exceptionalism among others. I have no sense whether (or to what extent) this produced an interactive and dialogic public sphere. For example, in an instance when a speaker (from a particular diaspora) celebrated democracy as the core of Greek identity, I wonder whether there were voices attesting that this ideal is often blatantly violated in some diasporas when it comes to representing the “community.”

• This brings us to the issue of meaningful and agonistic exchange and deliberation. In one panel I followed with interest there was no time left for the Q&A session. The speakers spoke but their (often important, and sometime radical) views were not subject to polyphonic exchange. How did members of the audience situate themselves in relation to feminism as a polyphonic phenomenon. [we know there are many feminisms.] In this instance there was no deliberation. Did the voice of a speaker advocating radical feminism make a difference on how members of the gathering understood the issue “women and social change,” and how will they be acting toward this goal in practice?

• A major purpose of the conference was to continue (spark, inspire, assert) the struggle for women’s empowerment, a noble investment for the public good. The quest for change organized the conference, an important call given the power of patriarchy to injure women, both emotionally and economically. The real and symbolic violence of patriarchy needs to be confronted in multiple fronts.

• The justifiable call for change makes this gathering a political community in the broadest sense of the term political, that is distribution of power, engagement with public issues such as gender equality. Regarding this all-important call for action, I am not clear whether the participants reflected on strategies and tactics to pursue change. Is it possible for a collective expressing ideologically irreconcilable perspectives to reach a consensus on this issue? The answer is no, which raises the issue of how the question of change is envisioned (and theorized) by this collective.

I understand the great challenge of sustaining a grass-roots collective operating under the conditions I outlined above. There is a host of potentialities and limits. Difficult decisions on how to frame the polyphony in a politically meaningful manner.

What i shared here––observations, thoughts and questions––is what I see as my constructive contribution to this conversation. The leaders of this initiative may wish to consider reflecting and theorizing the social phenomenon they are initiating and the social movement (?) they are keen to mobilizing.

The conference has been universally extolled by enchanted participants, who spoke about the thrill of participating in a collective experience injecting them with exhilarating energy. Even an e-participant could feel the vibe.

But we will benefit enormously, I believe, eventually moving beyond mere praise, and listen to the participants’ public reflections and analysis (their food for thought). In addition, as we anticipate the next iteration of this phenomenon and its future direction, community leaders may wish to consider entering into conversation with highly qualified scholars and activists working on issues of political communities, democratic pluralism, advocacy, and social change––this sort of polyphony is positioned to enrich the understanding of this important initiative for all of us.

Yiorgos Anagnostou

September 15-16, 2024