Saturday, February 27, 2021

Two examples of the "Growing Up Greek" Genre

I am really disappointed that the "Bridge" (https://bridge.fairead.net/bridge01) project never took off, despite the promising start. Its development was beyond my control. But let us not forget some important contributions featured in the site, including two in the "grow up Greek" genre. See the pieces by Zeese Papanikolas and George Karnezis:



Great material for teachers, researchers, and the broad public.

Saturday, February 13, 2021

Writing for the Local Greek American Community_Manolis Anagnostakis’s «Επιτύμβιον» (Ethos Magazine, Fall 2020)


“I am not a professional poet,” Manolis Anagnostakis (1925-2005) declared in an interview. Poetry for him was a craft he practiced occasionally; one means of expression. Anagnostakis was also a publisher of a journal, an editor of prose and poetry collections, and a public writer and speaker. He published book reviews and translations, using his wide-ranging writing to speak about the social and political issues that confronted post–World War II Greece. 

“Epitaph” (Επιτύμβιον), the poem that I discuss here, belongs to the collection The Target (1969-1970), published during the Greek junta (1967-1974). I chose it as an example of the moral and political concerns that Anagnostakis brought to the forefront of his work, and also because it showcases his irony and prosaic style. 

Epitaph 

You died and you, too, became: the good one. 
The brilliant human being, the family man, the patriot. 
Thirty-six wreaths accompanied you, three homilies by vice presidents, 
Seven resolutions on the wonderful services that you have rendered. 

Ah, Lavrenti, only I knew what scum you were, What counterfeit, your whole life a lie. 
Sleep in peace, I will not disturb your serenity. 
(I, living a whole life of silence will pay a king's ransom for it, not the price of your sorry skin.) 
Sleep in peace. As you always were in life: the good, The brilliant human being, the family man, the patriot. 
                           You won’t be the first or the last. 

The choice of the title, Επιτύμβιον, in purist Greek (katharevousa) is not accidental. This register is connected with the official language used by the state and the elites until 1976, when it was abolished, and a contrast between public and private. 

Indeed, the title introduces us to the formal state event described in the first stanza: the state’s recognition of a deceased citizen. Accordingly, the language reads like a pompous official announcement. “Seven resolutions” affirmed the determination of the state to honor this individual. “Three homilies by vice presidents” extolled his virtues. 

In this formulaic farewell, the speaker of the poem directly addresses the deceased, allegedly concurring with the homilies. The deceased was brilliant, an esteemed citizen who embodied the virtues of two veneered institutions, the family and the nation. 

But the second stanza brings about a reversal. The speaker abandons the second-person “you” and instead turns to the confessional first person “I.” As the speaker moves away from the scene of public recognition into his own private thoughts and feelings, his language loses its formality and becomes every day, ordinary, and true. 

The speaker’s revelations paint a picture dramatically opposed to both the deceased’s public image and his opening becomes ironic. The deceased, Lavrentis, was not the honorable person the state ceremony wants him to be. In the eyes of the speaker, he was a scum, a counterfeit, unworthy of public honoring. 

Of course, Lavrentis stands as a symbol of the deceitful everyman. He “won’t be the first or the last.” The speaker doesn’t provide evidence to substantiate his indictment. This is not what interests him. Instead, it’s the revision of history. 

The speaker aims to expose ethical and political hypocrisy, to challenge the promotion of “ideal” social norms (patriotism, family values) for personal gain. He criticizes state officials who join in this game of deception, individuals and power structures who blatantly mislead the public. 

The poem’s sharp irony exposes what the speaker sees as hypocrisy, alerting citizens to show vigilance about the truth of official public memories. Let us attend, the poem instructs, to the knowledge that is at odds with official accounts, to the valuable counter-memories to the statements enshrined in an Επιτύμβιον. 
 
Yiorgos Anagnostou, Director, Modern Greek Program, OSU

Note: Translation of poem into English by Neni Panourgia.

Sunday, February 7, 2021

Ενδυναμώνοντας τις σπουδές διασποράς ανά τον κόσμο ως γέφυρα αυτογνωσίας και αλληλοκατανόησης


(Ομιλία στην ημερίδα, “Ενδυναμώνοντας τις γέφυρες μεταξύ των Ελληνικών Πανεπιστημίων και της Ελληνικής Διασποράς”, το οποίο διοργανώθηκε από το Υπουργείο παιδειας και Υπουργείο Εξωτερικών [Ιανουάριος 21, 2021]).

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ελληνική πολιτεία γι αυτήν την σημαντική πρωτοβουλία και πρόσκληση να συμμετάσχω στην σημερινή εκδήλωση σας. Είμαι ο Γιώργος Αναγνώστου και είμαι κάτοχος της νεοσυσταθείσας έδρας «Μιλτιάδης Μαρινάκης» για την Ελληνική γλώσσα και κουλτούρα στο Πολιτειακό Πανεπιστημίου του Οχάιο των ΗΠΑ. 

Θα ήθελα να σταθώ σε έναν σημαντικό όρο στον τίτλο αυτής της συνεδρίας, στην έννοια της «γέφυρας» και της σημασίας της για την σχέση των Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς με τα Ελληνικά πανεπιστήμια καθώς και την Ελληνική κοινωνία. 

Η γέφυρα είναι ένα ζωτικό σύμβολο που προσφέρεται για σκέψεις και δράσεις επικοινωνίας, δημιουργίας συνδέσμων, διάβασης, συνάντησης, και αλληλοκατανόησης. 

Ως πανεπιστημιακός σε Πρόγραμμα Νεοελληνικών Σπουδών στην Αμερική αποτελεί ευθύνη μου εξ ορισμού να δημιουργώ γέφυρες σε πολλαπλά επίπεδα. Γέφυρες με τους φοιτητές μας, γέφυρες ως μέρος της διασποράς στις ΗΠΑ με την τοπική κοινότητα, γέφυρες πίσω με την Ελλάδα, γέφυρες με τον πολιτισμό και τις τέχνες, και την εκπαίδευση. 

Στο Πρόγραμμά μας επιτελούμε αυτές τις λειτουργίες μέσω της διδασκαλίας, της έρευνας, και του ρόλου μας ως διανοούμενοι που απευθύνονται στον κόσμο εκτός του πανεπιστημίου. 

Η διδασκαλία λειτουργεί πολυδιάστατα. Συνδέουμε τους Ελληνοαμερικανούς φοιτητές μας με τις ρίζες τους, και συντελούμε στην κατανόηση του νεοελληνικού πολιτισμού από τους Αμερικανούς φοιτητές μας. Καταπολεμούμε στερεότυπα. Μέσω θερινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που γίνονται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα το Πρόγραμμα ΘΥΕΣΠΑ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών συνδέουμε τους φοιτητές μας με τα Ελληνικά πανεπιστήμια και βιωματικά με τη χώρα μας. 

Αυτά τα προγράμματα λειτουργούν καταλυτικά για τους φοιτητές μας καθώς τους εισαγάγουν σε γνώσεις και εμπειρίες του Ελληνικού πέρα από τις προσωπικές και τις οικογενειακές τους εμπειρίες. Πολλοί φοιτητές περιγράφουν αυτό το άνοιγμα των οριζόντων τους ως μια ριζική πολιτιστική μεταμόρφωση στην σχέση τους με την Ελληνική γλώσσα και κουλτούρα. 

Όσον αφορά την έρευνα, σας απευθύνομαι ως ένας πανεπιστημιακός που έχω αφιερώσει σχεδόν τρεις δεκαετίες στην κατανόηση της Ελληνοαμερικανικής κοινωνίας. Θεωρώ ότι η λειτουργία μου απαιτεί δράσεις πέρα από την ερευνητική καταξίωση στον πανεπιστημιακό χώρο της Αμερικής (ο οποίος και είναι εξαιρετικά απαιτητικός). Ως πολίτης της διασποράς κρίνω απαραίτητη την επικοινωνία της έρευνας μου τόσο με το ευρύτερο Αμερικανικό, Ελληνοαμερικανικό και Ελληνικό κοινό. 

Σε αυτό το εγχείρημα έχω βρει θετική ανταπόκριση από εφημερίδες και περιοδικά στην Ελλάδα όπως το ΒΗΜΑ, τα ΝΕΑ, ο Πολίτης, The Books’ Journal, Marginalia, τα Σύγχρονα Θέματα και άλλα. Επενδύω σε αυτόν τον τομέα ώστε η έρευνα μου να συμβάλλει σαν γέφυρα κατανόησης μεταξύ του Ελληνικού κοινού και των Ελληνοαμερικανών.

Όσον αφορά την σχέση μου με τον χώρο του Ελληνικού Πανεπιστημίου έχω βρει πρόσφορο έδαφος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, κυρίως στο τμήμα Μουσειολογίας μέσω του Προγράμματος υποτροφιών της Ελληνικής διασποράς του ιδρύματος Νιάρχου. Ο στόχος ήταν και παραμένει η ανταλλαγή δεξιοτήτων για την δημιουργία ενός μουσείου Ελληνικής διασποράς και μετανάστευσης στην Θεσσαλονίκη. Επίσης τα τελευταία δύο χρόνια συνεργάζομαι με δύο συναδέλφους, επίσης από το Αριστοτέλειο, με σκοπό την επιμέλεια ενός βιβλίου που συγκρίνει την Ελληνοαμερικανική με την Ιταλοαμερικανική εμπειρία. 

Σε αυτό το φόρουμ, σε αυτήν εδώ την γέφυρα επικοινωνίας πού δημιουργήσατε, θα ήθελα να μεταφέρω τα εξής. Πρώτον είναι απαραίτητη η ενδυνάμωση υπαρχόντων και η δημιουργία νέων κέντρων έρευνας της Ελληνικής διασποράς. Εννοώ τις νέες, υπάρχουσες καθώς και υπό διαμόρφωση διασπορές· όχι τις χαμένες πατρίδες. 

Συχνά αναφερόμαστε και εκφράζουμε υπερηφάνεια για τον παγκόσμιο Ελληνισμό αλλά οφείλουμε να αναρωτηθούμε κατά πόσο τον γνωρίζουμε. Υπάρχουν τεράστια κενά στην κατανόησή της έννοιας που αποκαλούμε «παγκόσμιος Ελληνισμός», που αποτελεί μια πολυδιάστατη και πολύπλοκη κοινωνική πραγματικότητα την οποία οφείλουμε να κατανοήσουμε υπεύθυνα μέσω συστηματικής έρευνας και ανταλλαγή καινοτόμων ιδεών. 

Θα ήθελα να τονίσω την αναγκαιότητα των καινοτόμων ιδεών ώστε επιτέλους τα προχωρήσουμε πέρα από κοινοτοπίες και ιδεολογικές απλουστεύσεις. 

Επίσης το θεωρώ χρέος, όπως ανέφερα, να επικοινωνήσουμε αυτήν την γνώση εύληπτα στο ευρύτερο κοινό. Η υπεύθυνη γνώση μας της Διασποράς αποτελεί δημόσιο αγαθό, πηγή αυτογνωσίας και σχεδιασμού πολιτιστικής πολιτικής. 

Δεύτερον, όπως γνωρίζουμε, οι γέφυρες απαιτούν σημαντικούς πόρους, δεξιότητες και σκληρή εργασία όχι μόνο για την δημιουργία τους αλλά και την συντήρησή τους. 

Ως Έλληνες και πανεπιστημιακοί της διασποράς γνωρίζουμε από πρώτο χέρι την τεράστια ενέργεια που απαιτεί η διατήρηση και ανάπτυξη επικοινωνίας και με το Ελληνικό κοινό και με τα Ελληνικά πανεπιστήμια. Υπάρχει ένα όραμα στις γέφυρες που δημιουργούμε και επιθυμούμε περαιτέρω να αναπτύξουμε. Ο τρόπος με τον οποίο η διεθνική κοινότητα των επιστημόνων με την υποστήριξη των θεσμών θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε αυτό το πρότζεκτ χρήζει διαλόγου και αξίζει ως πολιτιστική επένδυση. 

Σας ευχαριστώ. 

Γιώργος Αναγνώστου