Θεωρούσα ότι το γνώριζα αλλά δεν ήμουν σε θέση να μετρήσω το βάρος και την βαθύτητά του. Από την θέση ενός μετανάστη αδερφού που οι συνθήκες τον ανάγκασαν να είναι για πολλά χρόνια παρών μόνο από μακριά (υπήρξε και η επί δεκαετίας συνεχής απουσία μου εκείνη τη μοιραία δεκαετία [1987-1997]): Αν φωτίζουν κάτι οι φόροι τιμής που διαβάζω και που του αποδίδονται από ανθρώπους που τον εκτίμησαν είναι ότι φωτίζουν πόσο άγνωστοι σε εμάς τελικά από την διασπορά είναι οι οικείοι μας και πόσο άγνωστοι, φαντάζομαι, είμαστε εμείς της διασποράς για αυτούς. Ο διασκορπισμός που επιφέρει η απομάκρυνση συνδέεται παράλληλα και με τον διασκορπισμό των ιστοριών μας. Πολλές φορές πολλές από αυτές τις παίρνει ο άνεμος και έτσι λιώνουν κι αυτές την στιγμή που σβήνουν οι άνθρωποι μας. Θαμμένοι αυτοί, σιωπηλές και αυτές κάτω από το χώμα οι σωροί οικογενειακών ιστοριών.
Υπάρχουν βέβαια και οι συναντήσεις, οι κάποιες εξομολογήσεις, τα σχόλια, αναμνήσεις, οι πολύτιμες στιγμές (μερικής) αναγνώρισης, τα σχέδια για το μέλλον, «το άλλο καλοκαίρι θα…». Οι συντμήσεις που ο φακός της οικογενειακής μνήμης προσδίδει νόημα. Με αυτά τα θραύσματα λοιπόν θα πορεύομαι, αλλά θα παίρνω δύναμη να προχωρώ και με κάτι παραπάνω. Δυο στάσεις ζωής που με ενέπνευσε και θα συνεχίσουν να με συνοδεύουν, φυλαχτά ηθικής & πολιτικής (κάτι που αποτυπώθηκε σε αρκετά από τα σχόλια που είδα).
• Την αποκτημένη αλήθεια με κόπο, θαρραλέα να την λες. Κι ας γνωρίζεις θα πληθαίνουν οι εχθροί, κι αν ακόμη η έλλειψη ισχύος θα σε καθιστά μέρα με την μέρα όλο και πιο ευάλωτο. Την ιδιοτελή αλήθεια των ισχυρών να πολεμάς, να μην τους επιτρέπεις την τελευταία λέξη. Ακόμα και από το καμαράκι σου εσύ όταν θριαμβολογούν αυτοί με φόντο το Αιγαίο και βίλλες εξαγορασμένες με χειροφιλήματα στην εξουσία …
• Τους νέους να τους υποστηρίζεις γενναιόδωρα, να αγαπάς το έργο τους ακόμη πιο πολύ κι από το δικό σου. Γιατί αυτοί είναι που θα προχωρήσουν την συζήτηση, θα πάνε πέρα από εσένα αλλά και εσύ μέρος της ιστορίας τους θα είσαι. Και όταν με το καλό βγουν στην αγορά εσύ να είσαι ο καλοπροαίρετος και αυστηρός κριτής γιατί είναι ο τρόπος για το καλό τους να συμβάλλεις. Αν έχουν αυτογνωσία και ελεγχόμενο εγωισμό ελπίζει κανείς δεν θα στραφούν εναντίον σου. Και αν έτσι κοντόφθαλμοι αποδειχτούν, ποτέ μην μετανιώσεις για την φροντίδα που επέδειξες, όπως όφειλες.
Αυτή είναι η παρακαταθήκη του, αυτό είναι το πιο σημαντικό του δώρο που μεταφέρω, αυτή η χαρισμένη κληρονομιά.
Ο Τάσος είχε μια στοίβα δημοσιεύσεών μου στα αριστερά, όπως καθόταν, του γραφείου του. Ένα αρχείο σε δημόσια θέα, ένας χώρος σύντμησης που λέγαμε. Αποτελούσε πηγή υπερηφάνειας, το αντίτιμο μιας σημαντικής απώλειας λόγω της εξόδου μου από την πόλη, της αναχώρησης μου, της μετανάστευσης που έκοψε μαχαίρι την προοπτική μιας αδερφικής επαγγελματικής συνεργασίας. Όταν δημοσίευα λοιπόν στα ελληνικά, κάτι που είχε πυκνώσει τελευταία, η πιο μεγάλη μου χαρά μου ήταν ότι πρόσθετα στην χαρά του. Ένας πολλαπλασιασμός εκπλήρωσης.
Τώρα αυτό έχει κοπεί, έχει διακοπεί, ανεπανόρθωτα.
Ένας τρόπος μνημοσύνης, όταν τυχαίνει και διαβάζετε κάτι δικό μου, σας παρακαλώ, προσπαθήστε να διακρίνετε και την παρουσία του Τάσου όπως τον ξέρατε στο κείμενο. Το ύψος (και ίσως το ύφος του), κάποια ίχνη θα είναι εκεί.
Σε όσους τον τιμήσατε, σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδιάς. Προς την Τασία, την ακούραστη σύντροφό του με Ιώβεια υπομονή και απέραντη αγάπη, έχω μόνο λατρεία.
Μοιράζομαι και την τελευταία μας φωτογραφία μαζί, Ιούνιος 2024.
Με αγαπημένους του ανθρώπους, στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη, χώρος λατρείας και μνήμης για την νεανική ελευθερία που τόσο απλόχερα μας πρόσφερε. Η «μαύρη Φορντ».. που μας θύμισε και η Αθηνά.
Ταλαιπωρήθηκε τεράστια ο Τάσος τις τελευταίες δεκαετίες. Μπόρες και καταιγίδες αλλεπάλληλες. Οι συμφορές εγγραφήκαν στο σώμα του, στην ψυχή του, στην φωνή του, στο δέρμα του, στα οικονομικά του. Στην περιορισμένη κινητικότητά του… Κι αν τυχόν διακρίνατε πίκρα στα μάτια του, το αξεπέραστο χιούμορ του μόνο ίχνη επέτρεπε να διαφανούν. Όλοι μας βέβαια κάνουμε λάθη. Αλλά υπήρξαν αδικίες, προδοσίες, πισώπλατα χτυπήματα (και τώρα κροκοδείλια δάκρυα). Έχετε δει το βλεμμα του σε εκείνη την φωτογραφία;
Λέων στο ζώδιο, λιοντάρι στην αξιοπρέπεια του και τεράστια εσωτερική δύναμη (που την θαύμαζα). Αν κάποιες στιγμές υπήρχε κάτι αινιγματικό ήταν που κάποια πράγματα δεν τα χωρούσαν οι λέξεις. Αν υπήρχε κάτι δύσκολο, γνώριζα τις αιτίες.
Τα τελευταία χρόνια, μακριά από πολλούς χώρους, απομακρυσμένος από κύκλους, μοναχικός συχνά, και αυτοεξόριστος θα τον πετύχαινες θαμώνα στο στέκι του να σιγοπίνει το αραιωμένο του ποτό, τον αγαπημένο του Άρη να παρακολουθεί, παρηγοριά ταξίδι στα φοιτητικά χρόνια.
Λοιπόν αίρονται οι απαγορεύσεις Τάτσι, ελευθερία κινήσεων που τόσο μα τόσο σου έλλειπε… Το ουϊσκάκι σου τώρα λοιπόν να παραγγέλλεις όπως παλιά το γούσταρες.
Αντίο Τασούλη μου
Οκτώβριος 6, 2024
No comments:
Post a Comment