"Revisiting Ludlow: 1914/2014."

A Special One-Day Colloquium, October, 3, 2014, at the SF State University Campus

"Revisiting Ludlow: Its Enduring Legacy"

This year marks the hundredth anniversary of the Ludlow massacre, one of the most violent conflicts in American labor history. A politicized site of
memory, Ludlow brings attention to immigrant subjectivities, working class consciousness and interethnic solidarity, while it generates interest in
its resonance for the contemporary labor movement. The events surrounding the strike and the families of the strikers at Ludlow attract the interest of historians, archaeologists, journalists, poets and writers exploring social memory and
its politics, the literary representation of the past, academic activism, public scholarship, and labor, ethnic and gender history. Local populations
and organized labor annually honor the memory of those miners, women and children killed in the massacre.

To honor this special anniversary of the Ludlow massacre of 1914, the Center for Modern Greek Studies at San Francisco State University will host the colloquium, "Revisiting Ludlow: 1914/2014." The colloquium brings together scholars, artists, journalists, researchers and museum curators with the aim of furthering the conversation about the scholarly and political significance of this seminal event. Writers with a distinguished record of work on Ludlow will introduce fresh perspectives and exchange ideas with scholars who are engaging with the subject for the first time. The colloquium provides a critical forum to present new scholarship and to revisit seminal texts on Ludlow. The aim is to promote cross-fertilization across genres and disciplines to further our understanding of Ludlow in relation to material culture, ethnicity, transnationalism, usable pasts, women's activism, academic politics, and the intersections of historical facts and fiction.

Participants include: writer and retired Professor of English, San Francisco Art Institute, Zeese Papanikolas; poet and Professor of English, David Mason, University of Colorado; historian, Professor Thomas Andrews, University of
Colorado; journalist Scott Martelle; Director of Labor Archives and Research at SF State, Catherine Powell; archaeologist and Professor of Art History, Kostis Kourelis, Franklin and Marshall College; and the two co-organizers of the
event, Director of the Center for Modern Greek Studies at SF State, Professor Martha Klironomos, and Greek American Studies scholar, Professor Yiorgos Anagnostou, Ohio State University.

The event is scheduled for October 3, 2014, at the SFSU campus, room HUM 587, 10 am – 4 pm.

For additional information, please contact Martha Klironomos (mkliro@sfsu.edu) or Yiorgos Anagnostou (anagnostou.1@osu.edu).

Please check the Center for Modern Greek Studies' website for updates: moderngreekstudies.sfsu.edu

This event is being made possible by the generous support of the College of Liberal and Creative Arts and the Center for Modern Greek Studies at SF State University.

It is also co-sponsored by the Departments of History, Humanities, Labor Archives and the American Studies program at San Francisco State
University.

Spaces of Greek America

National food hits in the multicultural agora coexisting 

(Burlingame, CA, 2014)

For a cultural commentary on U.S. Greek yoghurt (in Greek and English) see,
 http://www.newdiaspora.com/im-greek-therefore-im-yogurt/

Golden Dawn in NYC – a short film and a response

"The film offers an in-depth look at what the Greek community in New York City is thinking and doing about the rise in Greece of one of the most virulent neo-Nazi parties in Europe, Golden Dawn. Polls indicate that Golden Dawn has grown into Greece’s third largest political party since the 2008 economic crisis. Filmmaker Richard Ledes decided to find out what the Greeks of New York City thought about the extraordinary rise of the party. Ledes places Golden Dawn in the context of the price America has paid previously for complacency in the face of the rise of Nazism in Europe."

See, http://www.pappaspost.com/award-winning-filmmaker-richard-ledes-releases-short-film-greek-neo-nazi-partys-activities-nyc/

And the GD response:

"Golden Dawn witch hunt targets members of the Greek-American community"

"A witch-hunt with a chiefly anti-Marxist slant has been launched by the New York arm of Golden Dawn against Greek expat professors, luminaries, activists of the American left, as well as other distinguished members of the Greek-American community. In an act of ‘retaliation’, as they themselves called it, against the ‘criminals’ and their ‘conspiracy’, the Greek-American Golden Dawn published personal details, phone numbers and addresses of whomever they put in their sights.

According to the post on their website, the neo-fascists decided to target the particular Greeks and Greek-Americans because they ‘dared’ to give their opinions about Golden Dawn in the documentary, “Golden Dawn, NYC.” They dub it, ‘a propaganda film against Golden Dawn pretending to be a documentary’ and attack all those who speak against the group in it. They don’t restrict themselves to slander however. They proceed to publish personal details, asking that their readers call them and… take to task all those who dared speak out."

See, http://www.thepressproject.net/article/64524/Golden-Dawn-witch-hunt-targets-members-of-the-Greek-American-community

Spaces of Greek America _ "Get your Greeks on Route 66" – Text by Lamprini C. Thoma, Photos by Nickos Ventouras

"Old Route 66 passed through Santa Fe, the capital of New Mexico, where you cannot miss Evangelo's Bar. It has a big neon sign featuring the Greek flag and the face of a young American soldier, a cigarette between his lips and a determined stare. It's a picture familiar from numerous reproductions, from LIFE magazine to a recent memorial stamp - the famous photo taken by world class photographer Eugene Smith in 1944 that became the unofficial icon of the American ‘unknown soldier’. Entering the bar, you will soon learn that the iconic American soldier was in fact Greek; he managed to get American citizenship only several years after the war. This little bar, considered one of the best live music spots in Santa Fe, was his way of earning his living and is now in the hands of one of his three sons, Nick.Old Route 66 passed through Santa Fe, the capital of New Mexico, where you cannot miss Evangelo's Bar. It has a big neon sign featuring the Greek flag and the face of a young American soldier, a cigarette between his lips and a determined stare. It's a picture familiar from numerous reproductions, from LIFE magazine to a recent memorial stamp - the famous photo taken by world class photographer Eugene Smith in 1944 that became the unofficial icon of the American ‘unknown soldier’. Entering the bar, you will soon learn that the iconic American soldier was in fact Greek; he managed to get American citizenship only several years after the war. This little bar, considered one of the best live music spots in Santa Fe, was his way of earning his living and is now in the hands of one of his three sons, ..."

http://www.thepressproject.net/article/58093/Get-your-Greeks-On-Route-66

Finding and Listing (Greek American) Oral History Projects

"I would like to suggest the use of ArchiveGrid as the location for listing – and finding – oral history projects and archival collections." 

Please visit http://184.168.105.185/archivegrid

In the search box, type what you are looking for.
You can search for any theme, project, archive, or collection by type or name. If you're a museum, library, or primarily maintained collection, look at the top right of the window and click on “Include Your Collections.” This takes you to a form at http://184.168.105.185/archivegrid/collections/

For a description of ArchiveGrid see http://184.168.105.185/archivegrid/about/#about

Many thanks to Elaine Thomopoulos for identifying this resource

From the Archive: ΑΧΕΠΑ Εμβατήριον - AHEPA March. Lukianos Cavadias, NY, ca 1927

https://www.youtube.com/watch?v=l239eqlbJwY

ΑΧΕΠΑ Εμβατήριον - AHEPA March. Lukianos Cavadias, NY, ca 1927. This AHEPA Theme song was the processional used in parades and special events.

Τζορτζ Λόης _ «Εξω από τα Δόντια»

Αστραπέλλου Μαριλένα  

EMAIL| 

Ο Τζορτζ Λόης αποκαλύπτει τα μυστικά του

Ο ελληνοαμερικανός γκουρού της διαφήμισης και της επικοινωνίας δίνει 124 συμβουλές σε ανθρώπους με ταλέντο και αποτινάσσει από πάνω του τη «ρετσινιά» ότι είναι ο αυθεντικός Mad Man

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:  17/05/2014 05:45

Ο επιτυχημένος ελληνοαμερικανός διαφημιστής Τζορτζ Λόης

emailεκτύπωση  

George Lois
Εξω από τα δόντια
(συμβουλές για ανθρώπους με ταλέντο!)Εκδόσεις Key Books, 2014,
σελ. 190, τιμή 11 ευρώ

Ενα βράδυ που ο Τζορτζ Λόης ήταν έξι μηνών και κοιμόταν στην κούνια του στο σπίτι των γονιών του Χαράλαμπου Λόη και Βασιλικής Θανασούλη στο Μπρονξ, ξέσπασε τρομερή καταιγίδα. Το ταβάνι άνοιξε και μέσα από αυτό ξεπρόβαλε ένα γιγάντιο χέρι σαν εκείνο του Θεού στην τοιχογραφία του Μιχαήλ Αγγέλου «Η δημιουργία του Αδάμ» στο παρεκλήσσι της Καπέλα Σισττίνα. Μια βαριά φωνή ακούστηκε, απειλητική και λόγω της χροιάς της: «George be careful!» (Γεώργιε, πρόσεχε!).

Ο ίδιος ο Θεός εμφύσησε τη δημιουργική πνοή στον μικρό Ελληνοαμερικανό, τον γιο του έλληνα ανθοπώλη από την ορεινή Ναυπακτία, ο οποίος χρόνια μετά θα επιμελούνταν τα ρηξικέλευθα εξώφυλλα του περιοδικού «Esquire» αλλά και ορισμένες από τις πιο επιτυχημένες διαφημιστικές καμπάνιες και σλόγκαν, όπως το περίφημο: «I want my MTV».

Είναι μια αστεία ιστορία, είναι μια πρωτότυπη ιστορία. Θα μπορούσε να είναι μια πολύ επιτυχημένη καταχώριση σε περιοδικό ή ένα τηλεοπτικό σποτ που διαφημίζει την εκρηκτική προσωπικότητα του Τζορτζ Λόη. Η προτροπή του «Θεού» ήταν η μόνιμη επωδός στη ζωή του Λόη, η νουθεσία από γονείς και «από χείλη ανθρώπων με καλές προθέσεις» που εκείνος όμως δεν ακολούθησε ποτέ αψηφώντας ακόμη και το ουρανοκατέβατο θέσφατο. Είχε όμως σοβαρό λόγο, όπως λέει στο βιβλίο του «Εξω από τα δόντια (συμβουλές για ανθρώπους με ταλέντο!)» το οποίο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Key Books. «Μπορείς να είσαι επιφυλακτικός ή μπορείς να είσαι δημιουργικός. Δεν μπορείς να είσαι ένας επιφυλακτικός δημιουργικός άνθρωπος. Δεν πρόκειται ποτέ να κάνεις καλή δουλειά».

Ο Τζορτζ Λόης έχει πάντα πολλές συμβουλές να δώσει σε ανθρώπους που θέλουν ν' ακούσουν. Αφενός μέσα από τις 124 προτροπές που δίνει στο βιβλίο του αλλά και διά ζώσης, από τηλεφώνου ή μέσω e-mail. Πρόσφατα βρέθηκε στο Tedx στη Θεσσαλονίκη όπου μοιράστηκε με τον κόσμο τι σημαίνει για αυτόν «Κάθε τέλος μια αρχή» αλλά και στην Αθήνα για να παρουσιάσει το βιβλίο του και να διηγηθεί τις ιστορίες πίσω από τα εξώφυλλα και τις διαφημιστικές καμπάνιες.

Σε κάθε επαφή μαζί του αντιλαμβάνεσαι ότι η λέξη «αυτοπεποίθηση» είναι πολύ μικρή για να περιγράψει τη σιγουριά που ένιωθε για τον εαυτό του σε όλη τη διάρκεια της δημιουργικής και μη ζωής του. Αυτή όμως η απόλυτη πίστη είναι, μαθαίνουμε, συστατικό της επιτυχίας. Σίγουρα λειτούργησε με το παραπάνω στη δική του περίπτωση.

Κάνε την παρουσία σου αισθητή

Στο βιβλίο του μοιράζεται στην ουσία όσα έμαθε στα 60 χρόνια της καριέρας του, μυστικά και μεθόδους που σε βοηθούν να «απογειώσεις τη δημιουργικότητά σου». Οπως ότι «κάθε δημιουργική ιδέα πρέπει να σε χτυπάει αμέσως, πρέπει να μοιάζει εξωφρενική». Τα εξώφυλλα στο περιοδικό «Esquire» τη δεκαετία του '60, όταν διευθυντής του περιοδικού ήταν ο τολμηρός Χάρολντ Χέις, έχουν μείνει στην Ιστορία - και ορισμένα από αυτά στο αρχείο του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης ΜοΜΑ.

Εξώφυλλα «εξωφρενικά» αλλά και με πολιτικό μήνυμα. Γιατί «σε μια εποχή όπου οι ήρωες παρουσιάζονται σαν κακοποιοί και οι κακοποιοί σαν ήρωες, μια δημιουργική εικόνα μπορεί να κάνει μια εμφατική δήλωση». Οπως ο Μοχάμεντ Αλι ως Αγιος Σεβαστιανός σε εξώφυλλο του περιοδικού τον Απρίλιο του '68, λίγο καιρό αφότου είχε αρνηθεί να καταταγεί στον στρατό ως αντιρρησίας συνείδησης εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων (είχε ασπαστεί το Ισλάμ) και είχε χαρακτηριστεί «προδότης».

«Είναι σημαντικό για έναν δημιουργικό άνθρωπο, έναν διαφημιστή, να βρίσκει κόνσεπτ που να προκαλούν έκπληξη, να γεννά ιδέες οι οποίες θα προκαλέσουν "σεισμό" ενώ θα μοιάζουν ότι έχουν προκύψει αβίαστα. Δεν είναι εύκολο να κάνεις σπουδαία δουλειά, και έχω δει πολλούς ανθρώπους με ταλέντο οι οποίοι δεν κατάφεραν ποτέ τίποτε. Γιατί; Διότι ήταν συνεσταλμένοι. Πρέπει να έχεις στόμα και στομάχι. Για να μεταδώσεις την ιδέα σου, να την υπερασπιστείς, να τσακωθείς γι' αυτήν και στο τέλος να πείσεις τους πάντες» θα πει ο Λόης σε τηλεφωνική συνομιλία μας, χωρίς να φείδεται λέξεις.  

Από την Doyle Dane Bernbach όπου ξεκίνησε ως art director το 1959 ως την Lois/ USA TO 1985 και την Good Carma Creative το 2002, o 83χρονος σήμερα Λόης δούλεψε ενδιάμεσα σε τρεις διαφημιστικές στις οποίες το όνομά του ήταν ανάμεσα σε εκείνα των ιδρυτών της εταιρείας. Μόνο που με τον καιρό άλλαζε θέση στη «μαρκίζα»: εκεί που ήταν τρίτο στην Paper Koenig Lois το 1964, θα γινόταν πρώτο στη Lois Holland Callaway το 1970. Αδύνατον να τον φανταστείς να μην ηγείται. Αδύνατον να μην τον φανταστείς σε ένα περιβάλλον αντίστοιχο με εκείνο όπου ζουν, δημιουργούν και απέχουν παρασάγγες από την πολιτική ορθότητα οι ήρωες της τηλεοπτικής σειράς «Mad Men», οι διαφημιστές που περιδιάβαιναν τη Μάντισον Αβενιου τη δεκαετία του '60, ακριβώς όπως έκανε και ο Λόης. «Οσο περισσότερο σκέφτομαι το "Mad Men" τόσο περισσότερο βλέπω τη σειρά ως προσωπική προσβολή» γράφει στο βιβλίο.

Τρελοί άνδρες και ρατσιστικές κοινωνίες

«Το "Mad Men" είναι μια σαπουνόπερα, οπότε υποθέτω ότι μπορεί να δείχνει ό,τι θέλει» επεξηγεί τον αφορισμό του. «Η σειρά δείχνει τον κόσμο των λευκών προνομιούχων Αμερικανών, οι οποίοι είναι αντισημίτες, ρατσιστές, σεξιστές, και πίνουν και καπνίζουν μέχρι θανάτου. Το χειρότερο είναι ότι δεν έχουν καθόλου ταλέντο, κάνουν άψυχες διαφημίσεις, με πρώτο και καλύτερο τον Ντον Ντρέιπερ. Αυτός ήταν ο κόσμος των μεγάλων εταιρειών και υπήρχαν καμιά δεκαριά από δαύτες εκείνη την εποχή. Δεν γνωρίζω κανέναν που να προερχόταν από μια εθνική ή φυλετική μειονότητα, Ελληνα, Ισπανό, Πορτορικανό, μαύρο που να μπορούσε να πιάσει δουλειά σε αυτού του είδους τις εταιρείες τις δεκαετίες του '50 και του '60. Τα πράγματα είναι σίγουρα καλύτερα σήμερα αλλά ο ρατσισμός πάντα υφέρπει. Το 50% της χώρας είναι ρατσιστές, ρεπουμπλικανοί και ηλίθιοι. Η διαφορά όμως είναι ότι σήμερα δεν μπορείς να κάνεις του κεφαλιού σου. Πρόσφατα ο ιδιοκτήτης της ομάδας μπάσκετ LA Clippers μιλούσε στο τηλέφωνο και έβριζε τους μαύρους. Οταν δημοσιεύτηκε η ηχητική συνομιλία τού την έπεσαν όλοι. Δεν έπαθε κάτι, εξακολουθεί να είναι πολυεκατομμυριούχος αλλά τύποι σαν του λόγου του καταλαβαίνουν ότι πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί. Μισώ την Αμερική, αλλά αγαπώ πολύ τη Νέα Υόρκη και τις αξίες που έχουν οι άνθρωποί της. Η Νέα Υόρκη είναι όαση δημοκρατίας».

http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=596173&wordsinarticle=ελληνοαμερικανός

New Book on Greek Picture Brides in Australia

Γυναίκες λένε τη δική τους ιστορία

ΔΕΥΤΕΡΑ, 12 ΜΑΪΟΥ 2014 10:00

Η ιστορικός Παναγιώτα Νάζου «ξύνει πληγές» στο βιβλίο τηςΝύφες με προξενιό.

Του Κώστα Κατσάπη*

Είναι γνωστό το περιεχόμενο που έδωσε κάποτε ο Σαρτρ στην έννοια του διανοούμενου: «διανοούμενος», υποστήριξε, είναι «αυτός που φυτρώνει εκεί που δεν τον σπέρνουν». Παραφράζοντας την παραπάνω διατύπωση θα λέγαμε ότι ένα από τα καθήκοντα του ιστορικού είναι και το παρακάτω: να ξύνει πληγές.

Μετανάστευση με σκοπό και αφορμή το γάμο

Η Παναγιώτα Νάζου, καλή ιστορικός και γνωστή στον χώρο των σπουδών της διασποράς από τη θητεία της στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Sydney, πράττει ακριβώς αυτό: ξύνει πληγές. Το βιβλίο της για τις Ελληνίδες νύφες που παντρεύτηκαν με προξενιό στην Αυστραλία, ασχολείται με ένα θέμα εξαιρετικά ενδιαφέρον, γνωστό εν μέρει από τη διαχείρισή του τόσο από τη λογοτεχνία όσο και από τον κινηματογράφο (εύκολα ανασύρουμε στην μνήμη μας τη θαυμάσια ταινία του Παντελή Βούλγαρη με το αυτό θέμα και τον τίτλο «Νύφες»). Στη διάρκεια της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου χιλιάδες Έλληνες μετανάστευσαν στην Αυστραλία για λόγους κατά βάση οικονομικούς, αλλά και κοινωνικούς ή πολιτικούς. Η μονογραφία της Παναγιώτας Νάζου επιχειρεί να φέρει στην επιφάνεια όψεις της, αρκετά άγνωστης ακόμη, ιστορίας της ελληνικής μετανάστευσης στους Αντίποδες: την ιστορία των Ελληνίδων που τόλμησαν το ταξίδι με σκοπό (και ταυτόχρονα αφορμή) τη σύναψη γάμου με προξενιό με ένα άντρα τον οποίον γνώριζαν μονάχα από μία φωτογραφία.

Οι συνθήκες που ώθησαν τις «Νύφες με προξενιό» στη φυγή

Η Παναγιώτα Νάζου φαίνεται να ενδιαφέρεται για το κοινωνικό και πολιτισμικό υπόβαθρο που τις ώθησε στην μεγάλη απόφαση.

Παρ' όλα αυτά η πολύ εύστοχη διαχείριση του θέματος αυτού από τη συγγραφέα καταλήγει σε μια μονογραφία που δύσκολα χαρακτηρίζεται απλώς ως «ιστορία της μετανάστευσης», αφού -πράγμα όχι περίεργο για μια δουλειά επιπέδου και σοβαρών προδιαγραφών- καταλήγει να είναι μια κοινωνική και πολιτισμική ιστορία της ελληνικής πραγματικότητας στην αυγή της μεταπολεμικής περιόδου. Ως εκ τούτου, ο τίτλος είναι ηθελημένα παραπλανητικός. Η Παναγιώτα Νάζου δεν ασχολείται τόσο με την εγκατάσταση των νεαρών γυναικών στην Αυστραλία όσο φαίνεται να ενδιαφέρεται για το κοινωνικό και πολιτισμικό υπόβαθρο που τις ώθησε στην μεγάλη απόφαση. Μαγιά για να φέρει το έργο της εις πέρας είναι οι είκοσι μία συνεντεύξεις (τρεις εκ των οποίων ανώνυμες, όχι χωρίς λόγο, όπως εύκολα μπορεί να καταλάβει ο αναγνώστης) τις οποίες και πήρε από γυναίκες που αφηγούνται την προσωπική τους ιστορία. Τις συνεντεύξεις αυτές τις αξιοποιεί πολύ σωστά εντάσσοντάς τις στο γενικότερο πλαίσιο της εποχής τους, υποκινώντας παράλληλα ένα σύνολο διαθέσιμων πηγών, πρωτογενών (π.χ. σπάνιο αρχειακό υλικό από εφημερίδες που τυπώνονταν σε καράβια που μετέφεραν «νύφες») ή δευτερογενών (ειδική βιβλιογραφία, ανέκδοτες διδακτορικές διατριβές, στατιστικά στοιχεία κλπ).

Τραυματικές εμπειρίες: τύψεις, ενοχή, ντροπή

Νοέμβριος 1957: Έλληνες μετανάστες στη Μελβούρνη

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος η συγγραφέας καταπιάνεται με θεωρητικά ζητήματα σχετικά με την προφορική ιστορία και τη χρήση της. Το τμήμα αυτό τής παρέχει το στέρεο υπόβαθρο, προκειμένου να αναπτύξει τις υποθέσεις εργασίας που ακολουθούν. Πράγματι, η Νάζου εκκινεί από ζητήματα που αφορούν γενικότερα την προφορική ιστορία, τη χρήση της, την «αυθεντικότητα» των πηγών της, για να μεταφέρει στο αντικείμενο της έρευνάς της υποθέσεις εργασίας. Πολύ εύστοχα λ.χ. επιχειρεί να γεφυρώσει την ιστορία των «νυφών με προξενιό» με ό,τι στη διεθνή βιβλιογραφία συναντά κανείς ως «trauma studies». Χωρίς να υπερβαίνει τα εσκαμμένα και αφού σωστά επισημαίνει πως δεν μπορεί να γίνει εύκολα παραλληλισμός ανάμεσα στις Ελληνίδες «νύφες» και στην εμπειρία π.χ. των κρατουμένων ενός ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης, η Νάζου «ξύνοντας πληγές» όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, επιχειρεί να διερευνήσει τις τραυματικές πτυχές του φαινομένου, κινητοποιώντας ως προς τούτο εργαλεία από την επιστήμη της Ψυχολογίας: οι τύψεις των νεαρών γυναικών για το ότι οι οικογένειές τους όφειλαν να καταστραφούν οικονομικά προκειμένου να τις «αποκαταστήσουν» με έναν γάμο στην Ελλάδα, η ενοχή της κοπέλας για το ότι γεννήθηκε κορίτσι, το ασφυκτικό περιβάλλον στην ελληνική κοινωνία του '50, η έλλειψη σοβαρών προοπτικών. Αλλά και το άγχος του ταξιδιού, ο οδυρμός της μάνας στο λιμάνι τη στιγμή του αποχωρισμού, το φούντωμα των αμφιβολιών τις μέρες του ταξιδιού, η ενδοσκόπηση που γεννούσε η μοναξιά του πολυήμερου (διάρκειας τριάντα ημερών) ταξιδιού. Ακόμη περισσότερο: η πρώτη φορά που είδαν το πρόσωπο του γαμπρού, η απογοήτευση που κάποιες ένιωσαν αντικρίζοντας έναν άνθρωπο συχνά (πολύ) διαφορετικό από εκείνον της φωτογραφίας, το πρώτο πλάγιασμα που σε μία τουλάχιστον αφήγηση ισοδυναμούσε με την εμπειρία του βιασμού.

Η αλήθεια τους μέσα από 21 συνεντεύξεις

Το βιβλίο εντάσσεται στην κατηγορία των Gender Studies και ειδικότερα στην «ιστορία των γυναικών», μιας τάσης της ιστοριογραφίας απότοκη του φεμινιστικού κινήματος και του Μάη του '68 για εκδημοκρατισμό του ιστορικού υποκειμένου και μια αφήγηση που να δίνει φωνή στους καταπιεσμένους και στους αφανείς.

Τα παραπάνω ερωτήματα τίθενται με πολύ πιο σαφή τρόπο στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, όπου και παρατίθενται αυτούσιες και χωρίς σχολιασμό οι είκοσι μία απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις που έχουν παρθεί, συνοδευόμενες μάλιστα από ανεκτίμητης αξίας φωτογραφικό ή άλλο υλικό το οποίο και λειτουργεί υποστηρικτικά. Στις συνεντεύξεις αυτές που σωστά η συγγραφέας αφήνει ασχολίαστες, σκιαγραφείται με εκπληκτική σαφήνεια η ελληνική πραγματικότητα της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου. Το ασφυκτικό πλαίσιο της αγροτικής κοινωνίας, οι κώδικες τιμής που ρύθμιζαν τις κλειστές κοινωνίες της υπαίθρου. Η Παναγιώτα Νάζου το επισημαίνει και είναι σημαντικό να το τονίσουμε: οι πλείστες των περιπτώσεων που μελέτησε, αλλά και των Ελλήνων μεταναστών στο σύνολό τους θα προσθέταμε, προέρχονταν από αγροτικά περιβάλλοντα όπου ο εκσυγχρονισμός που ήδη δειλά είχε ξεκινήσει στις πόλεις, ήταν ακόμη ανύπαρκτος. Περιβάλλοντα με κυρίαρχες νοοτροπίες που προσιδιάζουν σε αρχαϊκές- προνεωτερικές κοινωνίες, με την έννοια της τιμής κεντρικό ζητούμενο, ιδίως για τις νέες κοπέλες που δεν έπρεπε να βρεθούν «λερωμένες» και «ατιμασμένες» από τον γαμπρό. Δυστυχώς, για όλα αυτά τα ζητήματα που ανήκουν στην, ας την χαρακτηρίσουμε, «ιστορία των νοοτροπιών», οι μελέτες που έχουμε συνολικά είναι ελάχιστες και ως εκ τούτου η συμβολή του παρόντος τόμου καθίσταται ακόμη πιο σημαντική: οι συμβουλές των συγχωριανών ή του πατέρα στην κοπέλα να επιδείξει καλή συμπεριφορά στη διάρκεια του ταξιδιού, διότι εκεί «όλα μαθαίνονται», τα όργια στα οποία σύμφωνα με αρκετές αφηγήσεις επιδίδονταν αρκετές κοπέλες «μάλιστα αρραβωνιασμένες», το ηθικό δίλημμα για το αν οι νεόνυμφοι θα έπρεπε να κάνουν έρωτα όντες παντρεμένοι με πολιτικό γάμο (υποχρεωτικό στην Αυστραλία, το λεγόμενο register) ή θα έπρεπε να περιμένουν πρώτα την τέλεση και του θρησκευτικού γάμου, η απαίτηση σε γράμμα μιας μάνας η κόρη της οποίας αργούσε να παντρευτεί, να της στείλει μια ψεύτικη φωτογραφία ντυμένη με νυφικό, καθότι στο χωριό «ακούγονταν διάφορα».

Φωτογραφία από την ταινία Νύφες (2004) του Παντελή Βούλγαρη

Εν κατακλείδι. Η μονογραφία δύσκολα μπορεί να ταξινομηθεί όπως επισημάνθηκε, σε μία κατηγορία. Μεθοδολογικά ανήκει στην προφορική ιστορία και το θέμα της εύκολα την εντάσσει στην κατηγορία των Gender Studies και ειδικότερα στην «ιστορία των γυναικών», μιας τάσης της ιστοριογραφίας που αναπτύχθηκε στη δεκαετία του '70, απότοκη του φεμινιστικού κινήματος και μιας αριστερής απαίτησης την οποία «γέννησε» ο Μάης του '68 για εκδημοκρατισμό του ιστορικού υποκειμένου και για μια αφήγηση «από τα κάτω» που να δίνει φωνή στους καταπιεσμένους και στους αφανείς. Δεν είναι ωστόσο απλώς μια «ιστορία των γυναικών», καθώς καταπιάνεται και με πτυχές ευρύτερα κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας, αλλά και με όψεις της ιστορίας των ανδρών (όρος μάλλον αδόκιμος στην επιστήμη της Ιστορίας) επίσης άκρως ενδιαφέρουσες, όπως λ.χ. το άγχος πολλών από αυτούς για το αν οι υποψήφιες νύφες θα τους αποδέχονταν όταν θα τους έβλεπαν για πρώτη φορά στο λιμάνι (πολλοί εξ' αυτών στην υποδοχή δεν κρατούσαν ανθοδέσμη αλλά σοκολάτες, ακριβώς για να αποφύγουν τον –συχνό- εξευτελισμό αν η νύφη τους απέρριπτε) ή των πατεράδων για το πώς θα προίκιζαν τις κόρες τους.

Τελικά, το μόνο σίγουρο είναι ότι το βιβλίο της Παναγιώτας Νάζου αποτελεί μια θαυμάσια συμβολή που αξίζει να διαβαστεί από κάθε μελετητή της ιστορίας της διασποράς ή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η συγγραφέας με αξιοσημείωτη μαεστρία μετατρέπει τις πληγές σε πυρήνα ιστοριογραφίας υψηλού επιπέδου και μας χαρίζει ένα έργο ανεκτίμητο, σε μια πολυτελή και εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση για την οποία αξίζουν επιπλέον συγχαρητήρια στις εκδόσεις Περίπλους. Εν ολίγοις, όπως έλεγαν και οι παλιοί γραφιάδες, «βιβλίο για να μαθαίνουν οι νεότεροι και για να θυμούνται οι παλαιότεροι».

*Δρ. Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, ΚΕΝΙ (Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας)

Νύφες με προξενιό

Βιώματα και μαρτυρίες Ελληνίδων στην Αυστραλία (1950-1975)

Παναγιώτα Νάζου

Περίπλους 2014,
Σελ. 273, τιμή: € 19,70

 

 

 Πηγή, Book Press, http://www.bookpress.gr/kritikes/koinonia/nazou-panagiota-periplous-nufes-me-proxenio?