Η Αναπαράσταση των Ελληνοαμερικανών στην Ελλάδα

 Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι λόγω του σχετικά μικρού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα για τους «ελληνοαμερικανούς» θα έπρεπε να το θεωρούμε θετική εξέλιξη κάθε φορά που εμφανίζεται μια νέα αφήγηση (ντοκιμαντέρ, βιβλίο, οδοιπορικό, κείμενο) για αυτήν την (ετερογενή) ομάδα στην χώρα.

Δεν θα πρόκρινα αφηγήσεις για παράδειγμα μονομερούς αναπαράστασης της ομάδας (για τον προφανή λόγο ότι αποσιωπούν ιστορικές και πολιτισμικές αλήθειες, εναλλακτικούς τρόπους θέασης, και αποφυγής επίμαχων θεμάτων). Ο κίνδυνος η επιλεγόμενη αλήθεια να προσληφθεί ως η μια και μόνη ελλοχεύει, ιδιαίτερα σε περίπτωση που δεν κυκλοφορούν ευρέως οπτικές αντίθετες με τις επικρατούσες ή που δεν υφίσταται έντονος κριτικός διάλογος. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε φαντάζομαι τις αρνητικές συνέπειες αυτής της κατάστασης.

Χρήσιμο θα ήταν εδώ να μην λησμονήσουμε την κατάσταση στην Αμερική είκοσι πέντε χρόνια νωρίτερα. Αρχίζοντας την δεκαετία του 1990, μια σειρά από λαϊκά αφηγήματα που σκοπό άλλο δεν είχαν παρά να φιμώσουν την ετερογένεια της ομάδας άρχισαν να εξαπλώνονται στην δημόσια σφαίρα χρηματοδοτούμενα από ελίτ των οποίων τους ιδεολογικούς στόχους εξέφραζαν.

Τότε ήταν ελάχιστοι αυτοί από εμάς που σε δημοσιεύσεις πολέμησαν τις στενές τους αλήθειες. Προσωπικά θεώρησα ότι η αποδόμηση ήταν αναγκαία ώστε να αποφευχθεί η φυσικοποίηση της μονομερούς τους οπτικής και να ονομαστούν οι τακτικές που επέβαλλαν την αλήθεια τους εις βάρος της ιστορικής αλήθειας. Αυτό βέβαια σήμαινε μια τεράστια επένδυση χρόνου και προσπάθειας που κάτω από άλλες συνθήκες θα διοχετευόταν πιο παραγωγικά αλλού πιστεύω.

Θα ήθελα να αντισταθώ την μεταφορά αυτής της κατάστασης στην Ελλάδα. Υπάρχει μια ιστορία ελληνοαμερικανικών σπουδών, ένας τεράστιος πλούτος γνώσεων και θεωρήσεων παραγμένος με μόχθο, και η πραγματικότητα ότι η κάθε διασπορά αποτελεί ένα ετερογενές πεδίο το οποίο παρουσιάζει προκλήσεις στην αναπαράστασή του. Όσοι φιλοδοξούν να αναπαραστήσουν την διασπορά λοιπόν έχουν τεράστιες ηθικές και πολιτικές ευθύνες στο πώς θα πλαισιώσουν το εγχείρημά τους.

Γιώργος Αναγνώστου