[Πρώτη δημοσίευση, Το ΒΗΜΑgazino, 15 Οκτωβρίου 2023].
Ο δρ Αντώνης Πιπέρογλου, επίκουρος καθηγητής για την Παγκόσμια Διασπορά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, γράφει σχετικά με την ενδυνάμωση των σπουδών για τον απόδημο Ελληνισμό μέσω παγκόσμιων ακαδημαϊκών συνεργασιών.
Στην αρχή της ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας μου και τρέφοντας έντονο ενδιαφέρον για την ελληνοαυστραλιανή ιστορία και διασπορά, λαχταρούσα να βρω μια ακαδημαϊκή θέση για να εργαστώ στο πεδίο των σπουδών για την ελληνική διασπορά.΄Ομως, οι προοπτικές μου ήταν περιορισμένες. Αν και οι σπουδές σχετικά με τη διασπορά είναι πλέον ένας ανερχόμενος ακαδημαϊκός τομέας, υπάρχουν πολύ λίγες μόνιμες ακαδημαϊκές θέσεις για τη μελέτη της ελληνικής διασποράς.
Πέρυσι είχα την τύχη να εγκαινιάσω τη θέση του έλληνα επίκουρου καθηγητή για την Παγκόσμια Διασπορά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Με την κοινή υποστήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και της Κοινοπολιτειακής Κυβέρνησης της Αυστραλίας, η θέση είναι η πρώτη του είδους της, όχι μόνο στην Αυστραλία, αλλά και στον κόσμο. Η δημιουργία της έδρας αντανακλά πόσο η ελληνική κοινότητα της Μελβούρνης εκτιμά τη μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού της, καθώς και την ενίσχυση τόσο της τοπικής όσο και της παγκόσμιας γνώσης για την ελληνική διασπορά.
Η πολυπολιτισμική Αυστραλία –στην καλλιέργεια της οποίας η ελληνική διασπορά έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο– αναμόρφωσε τον αυστραλιανό πολιτισμό από τις βρετανικές αποικιακές ρίζες της προς ένα πιο κοσμοπολίτικο ήθος. Πράγματι, η αυστραλιανή πολυπολιτισμικότητα επέτρεψε σε μεμονωμένα μέλη της ελληνικής κοινότητας της Αυστραλίας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών μεταναστών που γεννήθηκαν στην Αυστραλία όπως εγώ, να αντιληφθούν τον εαυτό τους ως συνδεδεμένο με πολλούς πολιτισμικούς κόσμους. Ενδυναμωμένος από αυτό το κοσμοπολίτικο ήθος, σκοπεύω να συμβάλω σε συζητήσεις που διερευνούν τη σημασία του να ανήκεις στην ελληνική διασπορά.
Αυτή η θέση μού επιτρέπει να αναπτύξω ερευνητικά έργα για το ιστορικό και σύγχρονο φαινόμενο της ελληνικής διασποράς. Εκτιμώ ιδιαίτερα την ευκαιρία που μου δίνεται για ακαδημαϊκές ανταλλαγές, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του τομέα. Επιπλέον, είμαι ευγνώμων για την ευκαιρία να εκπαιδεύσω προπτυχιακούς φοιτητές στη μελέτη της έννοιας της διασποράς και της Ελλάδας και ελπίζω να βοηθήσω στη δημιουργία της επόμενης γενιάς μελετητών, οι οποίοι θα είναι εξοπλισμένοι να διερευνήσουν τις ποικίλες εκφάνσεις της διασποράς.
Στην αρχή της ακαδημαϊκής σταδιοδρομίας μου και τρέφοντας έντονο ενδιαφέρον για την ελληνοαυστραλιανή ιστορία και διασπορά, λαχταρούσα να βρω μια ακαδημαϊκή θέση για να εργαστώ στο πεδίο των σπουδών για την ελληνική διασπορά.΄Ομως, οι προοπτικές μου ήταν περιορισμένες. Αν και οι σπουδές σχετικά με τη διασπορά είναι πλέον ένας ανερχόμενος ακαδημαϊκός τομέας, υπάρχουν πολύ λίγες μόνιμες ακαδημαϊκές θέσεις για τη μελέτη της ελληνικής διασποράς.
Πέρυσι είχα την τύχη να εγκαινιάσω τη θέση του έλληνα επίκουρου καθηγητή για την Παγκόσμια Διασπορά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Με την κοινή υποστήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και της Κοινοπολιτειακής Κυβέρνησης της Αυστραλίας, η θέση είναι η πρώτη του είδους της, όχι μόνο στην Αυστραλία, αλλά και στον κόσμο. Η δημιουργία της έδρας αντανακλά πόσο η ελληνική κοινότητα της Μελβούρνης εκτιμά τη μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού της, καθώς και την ενίσχυση τόσο της τοπικής όσο και της παγκόσμιας γνώσης για την ελληνική διασπορά.
Η πολυπολιτισμική Αυστραλία –στην καλλιέργεια της οποίας η ελληνική διασπορά έχει διαδραματίσει ενεργό ρόλο– αναμόρφωσε τον αυστραλιανό πολιτισμό από τις βρετανικές αποικιακές ρίζες της προς ένα πιο κοσμοπολίτικο ήθος. Πράγματι, η αυστραλιανή πολυπολιτισμικότητα επέτρεψε σε μεμονωμένα μέλη της ελληνικής κοινότητας της Αυστραλίας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών μεταναστών που γεννήθηκαν στην Αυστραλία όπως εγώ, να αντιληφθούν τον εαυτό τους ως συνδεδεμένο με πολλούς πολιτισμικούς κόσμους. Ενδυναμωμένος από αυτό το κοσμοπολίτικο ήθος, σκοπεύω να συμβάλω σε συζητήσεις που διερευνούν τη σημασία του να ανήκεις στην ελληνική διασπορά.
Αυτή η θέση μού επιτρέπει να αναπτύξω ερευνητικά έργα για το ιστορικό και σύγχρονο φαινόμενο της ελληνικής διασποράς. Εκτιμώ ιδιαίτερα την ευκαιρία που μου δίνεται για ακαδημαϊκές ανταλλαγές, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του τομέα. Επιπλέον, είμαι ευγνώμων για την ευκαιρία να εκπαιδεύσω προπτυχιακούς φοιτητές στη μελέτη της έννοιας της διασποράς και της Ελλάδας και ελπίζω να βοηθήσω στη δημιουργία της επόμενης γενιάς μελετητών, οι οποίοι θα είναι εξοπλισμένοι να διερευνήσουν τις ποικίλες εκφάνσεις της διασποράς.
Ωστόσο, στόχος μου είναι να προωθήσω και τη δημόσια ευρυμάθεια. Η ενασχόληση με την κοινότητα της διασποράς έχει σημασία για εμένα. Με μητέρα η οποία μετανάστευσε από την Κύπρο τη δεκαετία του 1970 και πατέρα του οποίου η οικογένεια έφυγε από το Καστελλόριζο τη δεκαετία του 1920, ανατράφηκα σε μια ελληνική Αυστραλία με ευρηματικό πνεύμα. Ως προσφορά στη μεταναστευτική μου κληρονομιά, επιθυμώ να μιλήσω σε ακροατήρια της διασποράς που, όπως και εγώ, ζουν σε πολλούς πολιτισμικούς κόσμους. Για να το κατορθώσω, πρέπει να χτίσω γέφυρες μεταξύ του ακαδημαϊκού χώρου και της κοινότητας. Μέσω δημοσίων διαλέξεων, δοκιμίων και ραδιοφωνικών συνεντεύξεων στοχεύω να αποκωδικοποιήσω τις ενδυναμωτικές αλλά συχνά αφηρημένες αντιλήψεις της διασποράς, ώστε να είναι καταληπτές στην καθημερινή ζωή.
Η διδασκαλία για την Παγκόσμια Διασπορά μού προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτύξω συνεργασίες μεταξύ εθνοτικών κοινοτήτων και πανεπιστημίων για τη συνεργασία με στόχο το ευρύτερο δημόσιο καλό. Ως βασικός εταίρος, η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης, με την οποία συνεργάζομαι στενά, μου επιτρέπει να αναπτύξω ερευνητικές δυνατότητες που διαπερνούν πολλά στενά ακαδημαϊκά «σιλό» και ερευνητικές παραμέτρους με επίκεντρο το έθνος. Αναπτύσσοντας τη δημόσια ευρυμάθεια παράλληλα με τις ανάγκες της ελληνικής διασποράς της Μελβούρνης, δεσμεύομαι να κινητοποιήσω πόρους για τη μελέτη των πολλών διασπορών της Ελλάδας.
Η δημιουργία χώρων για την ανταλλαγή γνώσεων με μελετητές που εργάζονται στις σπουδές της ελληνικής διασποράς αποτελεί μέρος της εντολής μου. Ετσι, με την υποστήριξη του The Walter Mangold Trust Fund, προσκάλεσα τον καθηγητή Γιώργο Αναγνώστου (σ.σ.: καθηγητή στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών και κάτοχο της «Eδρας Μιλτιάδη Μαρινάκη για τη Νεοελληνική Γλώσσα και τον Πολιτισμό» στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο) να παραστεί ως επισκέπτης επιστημονικός συνεργάτης του Mangold για το 2023. Ο καθηγητής Αναγνώστου είναι ο κατ’ εξοχήν ειδικός στην ελληνοαμερικανική διασπορά. Ως επισκέπτης συνεργάτης, θα παραδώσει την περίβλεπτη διάλεξη «Walter Mangold Public Lecture 2023, Multiculturalism and the Making of European Americans in the United States (Πολυπολιτισμικότητα και η Δημιουργία των Ευρωπαίων Αμερικανών στις Ηνωμένες Πολιτείες)».
Η διάλεξη του καθηγητή Αναγνώστου θα αναδείξει σε ένα ακροατήριο –το οποίο θα περιλαμβάνει πολλά μέλη της τοπικής ελληνοαυστραλιανής κοινότητας– τον ιστορικό και σύγχρονο αγώνα για το περιεχόμενο του ελληνοαμερικανικού πολιτισμού. Η παρουσίαση θα τοποθετήσει την παγκόσμια ελληνική διασπορά σε ακαδημαϊκές συζητήσεις σχετικά με την πολυπολιτισμικότητα, η οποία είναι απαραίτητη για την ανάταση του πεδίου. Επιπλέον, θα συμβάλει σε ένα αναδυόμενο συγκριτικό πλαίσιο που θα εντοπίζει τις διαφορές καθώς και τις ομοιότητες μεταξύ της ελληνικής Αυστραλίας και της ελληνικής Αμερικής. Αυτού του είδους η συγκριτική εργασία είναι ζωτικής σημασίας σε ένα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, όπου αναζωογονούνται οι συνειδήσεις της διασποράς.
Συχνά, οι μελέτες της διασποράς διερευνούν πώς οι διασπορές εξιδανικεύουν, διατηρούν δεσμούς και επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Τέτοιες μελέτες έχουν σημασία, αλλά απαιτείται και μετατόπιση του σημείου της ακαδημαϊκής εστίασης. Απαιτείται διότι η συνδεσιμότητα με την Ελλάδα λειτουργεί με νέους τρόπους. Είτε πραγματική είτε φανταστική, η Ελλάδα δεσπόζει στον τρόπο με τον οποίο τα μέλη της διασποράς βιώνουν την καθημερινή ζωή. Οι οικογενειακές ιστορίες μετανάστευσης από την Ελλάδα διασταυρώνονται με διαπολιτισμικές διατροφικές πρακτικές. Η θέση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση επιτρέπει στους νέους της διασποράς την πρόσβαση σε καινούργιους κοινωνικούς δεσμούς. Οι ψηφιακές πλατφόρμες διευκολύνουν τις στενές σχέσεις της διασποράς.
Οι ομογενείς έχουν ποικίλες ιστορικές εμπειρίες, συλλογικές αφηγήσειςκαι διαφορετικές σχέσεις με την Ελλάδα και τις χώρες εγκατάστασής τους. Από την Αυστραλία, στοχεύω να δώσω φωνή σε αυτή την ποικιλία εμπειριών και αφηγήσεων. Με αυτόν τον τρόπο σκοπεύω να συμμετάσχω σε ένα διαρκές ακαδημαϊκό έργο που επιδιώκει την επέκταση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ελληνική διασπορά.
Δεδομένου ότι θα φιλοξενηθεί στην παγκοσμίως κορυφαία Σχολή Καλών Τεχνών του πανεπιστημίου, θεωρώ τη «Δημόσια Διάλεξη Mangold 2023» ως ένα δημόσιο προνόμιο παγκόσμιας εμβέλειας. Η διάλεξη, που παραδίδεται από κορυφαίο έλληνα μελετητή της διασποράς, επιδρά στον σχεδιασμό αποτελεσματικών ερευνητικών έργων για τη διασπορά, καθώς και στην έκθεση ελλήνων και αυστραλών ερευνητών, φοιτητών και επαγγελματιών της κοινότητας σε μια καινοτόμο μετάδοση γνώσης που διευρύνει τον τρόπο με τον οποίο οι σπουδές της ελληνικής διασποράς γίνονται αντιληπτές από εξωτερικούς παράγοντες.
Σε μια εποχή που οι παγκόσμιες ροές δημιουργούν ένα όλο και πιο διασυνδεδεμένο παγκόσμιο σύστημα, είναι σημαντική η διεύρυνση της μελέτης των θεμάτων της διασποράς. Οι μελετητές στην Ελλάδα και πέραν αυτής πρέπει να αναγνωρίσουν τις ποικίλες αλλαγές που συμβαίνουν στις κοινότητες της διασποράς. Η έμφαση στη συνεργασία –στην αξία της και σε όσα υπόσχεται– λειτουργεί ως μέσο ενδυνάμωσης για τον αναπροσανατολισμό του μέλλοντος των σπουδών για την ελληνική διασπορά.
Αντώνης Πιπέρογλου, επίκουρος καθηγητής για την Παγκόσμια Διασπορά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης,
Μετάφραση από τα Αγγλικά: ΤΟ ΒΗΜΑ
Οι ομογενείς έχουν ποικίλες ιστορικές εμπειρίες, συλλογικές αφηγήσειςκαι διαφορετικές σχέσεις με την Ελλάδα και τις χώρες εγκατάστασής τους. Από την Αυστραλία, στοχεύω να δώσω φωνή σε αυτή την ποικιλία εμπειριών και αφηγήσεων. Με αυτόν τον τρόπο σκοπεύω να συμμετάσχω σε ένα διαρκές ακαδημαϊκό έργο που επιδιώκει την επέκταση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την ελληνική διασπορά.
Δεδομένου ότι θα φιλοξενηθεί στην παγκοσμίως κορυφαία Σχολή Καλών Τεχνών του πανεπιστημίου, θεωρώ τη «Δημόσια Διάλεξη Mangold 2023» ως ένα δημόσιο προνόμιο παγκόσμιας εμβέλειας. Η διάλεξη, που παραδίδεται από κορυφαίο έλληνα μελετητή της διασποράς, επιδρά στον σχεδιασμό αποτελεσματικών ερευνητικών έργων για τη διασπορά, καθώς και στην έκθεση ελλήνων και αυστραλών ερευνητών, φοιτητών και επαγγελματιών της κοινότητας σε μια καινοτόμο μετάδοση γνώσης που διευρύνει τον τρόπο με τον οποίο οι σπουδές της ελληνικής διασποράς γίνονται αντιληπτές από εξωτερικούς παράγοντες.
Σε μια εποχή που οι παγκόσμιες ροές δημιουργούν ένα όλο και πιο διασυνδεδεμένο παγκόσμιο σύστημα, είναι σημαντική η διεύρυνση της μελέτης των θεμάτων της διασποράς. Οι μελετητές στην Ελλάδα και πέραν αυτής πρέπει να αναγνωρίσουν τις ποικίλες αλλαγές που συμβαίνουν στις κοινότητες της διασποράς. Η έμφαση στη συνεργασία –στην αξία της και σε όσα υπόσχεται– λειτουργεί ως μέσο ενδυνάμωσης για τον αναπροσανατολισμό του μέλλοντος των σπουδών για την ελληνική διασπορά.
Αντώνης Πιπέρογλου, επίκουρος καθηγητής για την Παγκόσμια Διασπορά στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης,
Μετάφραση από τα Αγγλικά: ΤΟ ΒΗΜΑ
No comments:
Post a Comment